Beton - klasy wytrzymałości, oznaczenia

Beton (concrete - ang.) jest materiałem budowlanym wykonanym ze spoiwa cementowego, wody, kruszywa oraz ewentualnie domieszek chemicznych i mineralnych, dodatków czy też włókien stosowanych w celu osiągnięcia projektowanych cech betonu (szybkość wiązania, szczelność, zmniejszenie skurczu itp.).

Podział betonów ze względu na gęstość

Zgodnie z normą PN-EN 206+A1:2016-12 Beton - Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność, beton stwardniały dzieli się ze względu na gęstość na:

• beton lekki (LC)   - gęstość objętościowa w stanie suchym 800 < ρ_o ≤ 2000 kg/m³,
• beton zwykły (C) - gęstość objętościowa w stanie suchym 2000 < ρ_o ≤ 2600 kg/m³,
• beton ciężki  (C)  - gęstość objętościowa w stanie suchym ρ_o > 2600 kg/m³,

Klasa wytrzymałości betonu na ściskanie

Klasa wytrzymałości betonu na ściskanie jest to minimalna wytrzymałość charakterystyczna określona w 28 dniu dojrzewania betonu w warunkach normowych. Oznacza się ją na próbkach walcowych ( f_ck,cyl) o średnicy 150 mm i wysokości 300 mm lub sześciennych o boku 150 mm (f_ck,cube).

Wytrzymałość charakterystyczna jest to wartość wytrzymałości, poniżej której może znaleźć się 5% ogółu wszystkich możliwych oznaczeń wytrzymałości dla danej partii betonu. Oznacza to, że 95% badanych próbek ma wytrzymałość większą od wartości charakterystycznej.

Próbki do badania betonu - wymiary

Klasy betonu - oznaczenia

Zgodnie z normą EN 206 beton stwardniały klasyfikuje się ze względu na jego wytrzymałość na ściskanie

Klasę wytrzymałości betonu oznacza się symbolem literowo-liczbowym.:

• beton zwykły lub ciężki C X/Y  np. C12/15
• beton lekki LC X/Y  np. LC12/13

gdzie:

• litera C to skrót od angielskiego słowa compressivestrength - wytrzymałość betonu na ściskanie,
• litery LC to skrót od angielskich słów lightweight (concrete) compressivestrength - wytrzymałość na ściskanie (beton) lekki,
• X – to minimalna wartość wytrzymałości charakterystycznej na ściskanie oznaczonej na próbkach walcowych (f_ck,_cyl),
• Y – to minimalna wartość wytrzymałości charakterystycznej na ściskanie oznaczonej na próbkach sześciennych (f_ck,cube).

W różnych krajach UE badanie wytrzymałości na ściskanie wykonuje się tradycyjnie na próbkach walcowych (np. we Francji, Wielkiej Brytanii) lub na próbkach sześciennych (np. w Polsce, Niemczech). Poprzez umieszczenie w oznaczeniu klasy betonu zarówno, wytrzymałości na ściskanie oznaczonej na próbkach walcowych, jak i na próbkach sześciennych, zapewniono ujednolicenie oznakowania klas betonu w ramach całej Unii Europejskiej. Jednocześnie zachowano możliwość badania wytrzymałości betonu na obu rodzajach próbek.  

Zgodnie z normą PN-EN 206 rozróżnia się następujące klasy wytrzymałości na ściskanie betonów:

• betony zwykłe i ciężkie: C8/10, C12/15, C16/20, C20/25, C25/30, C30/37, C35/45, C40/50, C45/55, C50/60, C55/67, C60/75, C70/85, C80/95, C90/105, C100/115.
   
• betony lekkie: LC8/9, LC12/13, LC16/18, LC20/22, LC25/28, LC30/33, LC35/38, LC40/44, LC45/50, LC50/55, LC55/60, LC60/66, LC70/77, LC80/88. Przy czym dopuszczalne jest przyjmowanie innych wartości dla wytrzymałości oznaczonych na próbkach sześciennych, pod warunkiem udokumentowania zależności pomiędzy tymi wartościami, a wytrzymałością oznaczoną na próbkach walcowych (przyjmowaną jako referencyjną).

Do końca 2017 roku w załączniku nr 1 do rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie przywołana była norma PN-B-03264 Konstrukcje betonowe, żelbetowe i sprężone – Obliczenia statyczne i projektowanie (wycofana przez PKN  w 2010 roku).

Zgodnie z tą normą klasę betonu oznaczało się symbolem literowym B oraz liczbą odpowiadającą wytrzymałości charakterystycznej na ściskanie oznaczanej na próbkach sześciennych. Rozróżniane były następujące klasy wytrzymałości betonu: B15, B20, B25, B30, B37, B45, B50, B55, B60.

Ciągle jeszcze można się spotkać z tym sposobem oznaczania betonu.

Porównanie obecnie obowiązujących klas betonu z wcześniejszymi oznaczeniami

Przyporządkowanie klas wytrzymałości betonu wg normy PN-B 03264 klasom wytrzymałości wg normy PN-EN 206 podano w tablicy poniżej.