Źródła energii dostępnej w Polsce na tle krajów UE

W Unii Europejskiej źródłem dostępnej energii są produkty ropopochodne (głownie ropa naftowa), w następnej kolejności gaz ziemny i odnawialne źródła energii. W Polsce dominują stałe paliwa kopalne głównie węgiel, a pod względem wykorzystania OZE jesteśmy w ogonie Europy.

Dostępne na stronie internetowej Eurostatu dane, pozwalają prześledzić mikst energetyczny (źródła energii) zarówno Unii Europejskiej jak również Polski oraz innych krajów członkowskich UE. Najświeższe dane dotyczą roku 2019. Informacje za rok 2020 powinny być dostępne pod koniec br.

Energia dostępna brutto oznacza całkowitą dostępną na terytorium danego kraju energię wykorzystywaną do wszystkich działań. Obejmuje również przetwarzanie energii (w tym np. wytwarzanie energii elektrycznej z paliw palnych), straty dystrybucyjne i wykorzystanie produktów paliw kopalnych do celów nieenergetycznych (np. w przemyśle chemicznym). Źródła energii wykorzystywane w transporcie, w tym paliwo zakupione w kraju, które jest wykorzystywane gdzie indziej (np. lotnictwo międzynarodowe, międzynarodowe magazyny morskie oraz „turystyka paliwowa” w przypadku transportu drogowego).

Energia dostępna w Unii Europejskiej pochodzi z energii wyprodukowanej w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz z energii importowanej z tzw. krajów trzecich, czyli spoza Unii. Ponad połowa energii dostępnej w UE pochodzi z importu, w 2019 roku import stanowił 56%.

Ogółem w 2019r. energia dostępna brutto w UE wynosiła 1 684 437,9 TOE (tys. ton ekwiwalentnego oleju). Z roku na rok wartość ta powoli spada, na przestrzeni ostatnich 15 lat zmniejszyła się o ok. 9%. Jest to tendencja, która dotyczy większości państw członkowskich UE. Największy spadek dostępnej energii brutto w 2019r. w porównaniu do roku 2004 zanotowano w Wielkiej Brytanii (21,4%) oraz w Grecji, na Litwie, we Włoszech, w Rumunii i Danii (od 15 do 17%). Są też państwa, w których wartość energii dostępnej brutto wzrosła, należą do nich: Malta, Cypr, Łotwa, Austria a także Polska. Według danych Eurostatu dostępna w Polsce energia brutto w 2019r. wyniosła 104 245 TOE i była wyższa o 13,6% w stosunku do roku 2004.

Wśród krajów UE najwięcej energii przypada na Niemcy, w następnej kolejności Francję i Wielką Brytanię. Polska jest na szóstym miejscu, co odpowiada liczbie ludności w tych krajach.

Energia dostępna brutto w krajach członkowskich Unii Europejskiej (TOE)

Zmiana dostępnej energii brutto między rokiem 2004 a 2019

Źródłem dostępnej w Unii Europejskiej (EU-28) energii w 2019r. były: produkty ropopochodne (głównie ropa naftowa) (36%), gaz ziemny (23,9%), źródła odnawialne i biopaliwa (14,9%), energia jądrowa (12,5%), stałe paliwa kopalne (10,5%). Struktura dostępnych źródeł energii w krajach strefy euro (EU-19) znacząco się nie różni.
Jak widać na poniższym wykresie polski mikst energetyczny różni się od średniej unijnej, dominują u nas stałe paliwa kopalne, głownie węgiel, które stanowiły w 2019r. 42,1% dostępnej energii brutto. W następnej kolejności z udziałem 30,3% są produkty ropopochodne, gaz ziemny (16,2%), a OZE - odnawialne źródła energii 9,5%.

Źródła dostępnej energii brutto w Unii Europejskiej i w Polsce w 2019r.

Udział poszczególnych źródeł energii w całkowitej dostępnej energii różni się znacznie w poszczególnych państwach członkowskich UE.

Produkty ropopochodne (w tym ropa naftowa) stanowią dominującą część całkowitej dostępnej energii w większości krajów europejskich, a w niektórych udział produktów ropopochodnych przekracza 50% - są to Irlandia, Grecja, Luksemburg, a na Malcie i Cyprze sięga prawie 90%. Do wyjątków należą takie kraje jak Polska, gdzie głównym źródłem dostępnej energii brutto jest węgiel, a także Czechy i Bułgaria. Głównym źródłem dostępnej energii brutto w Finlandii i Szwecji są odnawialne źródła energii. Na Słowacji niemal w równym stopniu źródłem pozyskiwanej energii jest gaz ziemny i energia jądrowa. Energia jądrowa jest głównym źródłem pozyskiwanej energii we Francji (41,1%). Ewenementem na skale europejską jest Estonia, gdzie w dominuje energia pozyskiwana z łupków bitumicznych i piasków roponośnych (58,9%), źródło to w innych krajach nie występuje.

Udział stałych paliw kopalnych w energii dostępnej brutto w 2019r

Udział gazu ziemnego w energii dostępnej brutto w 2019r

Udział produktów ropopochodnych w energii dostępnej brutto w 2019r

Udział OZE w energii dostępnej brutto w 2019r

Udział energii jądrowej w energii dostępnej brutto w 2019r

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostatu