Zdrowie Europejczyków
Globalny wzrost średniej długości życia w ciągu ostatniego stulecia jest wynikiem m.in. postępów w opiece zdrowotnej i medycynie, zmniejszonej śmiertelności niemowląt, rosnącego standardu życia i lepszej edukacji.
Oczekiwana długość życia daje ocenę tego, jak długo ludzie mogą żyć, ale nie pokazuje czy żyją w dobrym zdrowiu.
Oczekiwana dalsza długość trwania życia jest wskaźnikiem statystycznym wykorzystywanym w demografii oraz matematyce ubezpieczeń życiowych. Wskaźnik jest równy średniej liczbie lat życia, jaka pozostała osobie w danym wieku i z danej grupy. W przypadku nowonarodzonych, przy wieku równym 0, oczekiwana dalsza długość trwania życia jest równa średniej długości życia w danej populacji.
Oczekiwana długość życia oznacza średnią liczbę lat, którą osoba przeżyje, jeśli przez resztę życia będzie poddawana obecnym warunkom śmiertelności.
Oczekiwana długość życia wzrosła, zgodnie z globalnymi trendami, tak na całym świecie, jak również w Europie. Na podstawie dostępnych danych Eurostatu można wskazać, że wskaźnik informujący o prognozowanej długości życia w europejskich krajach od roku 1990 do 2020 wzrósł od 2,4 w Bułgarii do 9 lat w Estonii. Prognozowana długość życia Polaków zwiększyła się o 5,8, w roku 1990 wynosiła 70,7 a w roku 2020 – 75,6 lat.
Tu należy dodać, że pandemia COVID-19 spowodowała spadek średniej długości życia w większości krajów UE. Przeciętny spadek w 27 krajach członkowskich Unii Europejskiej prognozowanej długości życia w roku 2020 wyniósł 0,9 w stosunku do roku poprzedniego.
W Polsce ten spadek wyniósł 1,5 roku.
Prognozowana długość życia Polaków i Europejczyków
Według szacunków prognozowana długość życia dziecka urodzonego w roku 2020 w Unii Europejskiej średnio wynosiła 80,1 lat. To wartość przeciętna liczona dla wszystkich krajów członkowskich Unii (UE-27), bez względu na płeć. A płeć tu ma znaczenie. Prognozowana dalsza długość trwania życia dla chłopca wynosiła 77,2 lata, a dla dziewczynki – 82,8 lat.
Jak pokazuje wykres poniżej, we wszystkich analizowanych krajach europejskich, prognozowana długość życia kobiet jest wyższa niż mężczyzn. Największą różnicę w roku 2020 wykazała Litwa, gdzie długość życia dla mężczyzn wynosiła 70,1 a dla kobiet 80,1 lat, czyli o 10 lat dłużej. Znaczącą różnicę wykazała również Łotwa – 9,4 lat, Estonia – 8,6 lat, Polska – 8,2, Rumunia – 7,9 lat, Bułgaria – 7,5 lat, Słowacja – 6,9 lat i Węgry – 6,7 lat.
Jak widać wszystkie wyżej wymienione państwa, to kraje Europy środkowo-wschodniej.
Najmniejsza różnica w prognozowanej długości życia kobiet i mężczyzn występuje na Islandii – 3,0 lata, w następnej kolejności w Norwegii – 3,3 lata i Holandii – 3,4 lata.
Powyżej 85 lat prognozuje się długość życia kobiet we Francji (85,3 lata), w Hiszpanii (85,2 lata) i Szwajcarii (85,1 lata). Najkrócej kobiety żyją w Bułgarii (77,5 lat), Rumunii (78,3 lata), na Węgrzech (79,0 lat), Łotwie (80,0 lat), Litwie (80,1 lat), Słowacji (80,4) i w Polsce, która zajęła siódme miejsce w tej kategorii. Przeciętna długością życia Polek wynosiła w roku 2020 80,7 lat.
Przeciętna prognozowana długość trwania życia Polaków wynosiła 72,5 lat i był to szósty najgorszy wynik wśród analizowanych krajów. Krócej żyją Węgrzy (72,3 lata), Łotysze (70,6), Rumuni (70,4), Litwini (70,1), a najkrócej Bułgarzy – przeciętnie 70,0 lat.
Oczekiwana długość życia od urodzenia w Polsce i w innych krajach europejskich według płci w roku 2020 [lata]
Długość życia w dobrym zdrowiu w Polsce i w UE
Wskaźnik lat zdrowego życia mierzy prognozowaną liczbę lat, które osoba w określonym wieku i z danej grupy powinna przeżyć bez żadnych poważnych lub umiarkowanych problemów zdrowotnych.
Problemy zdrowotne identyfikowane są na podstawie samooceny respondenta, który wskazuje czy w danym roku przez co najmniej sześć miesięcy miał problemy zdrowotne, które uniemożliwiły mu działania, które zwykle wykonuje.
Wskaźnik ten nazywany jest również oczekiwaną długością życia bez niepełnosprawności. Monitoruje również zdrowie jako czynnik produkcyjny lub ekonomiczny.
Wydłużenie lat zdrowego życia jest jednym z głównych celów europejskiej polityki zdrowotnej. To nie tylko poprawiłoby sytuację indywidualną poszczególnych osób, ale również skutkowałoby niższymi wydatkami na publiczną opiekę zdrowotną.
Jeśli lata zdrowego życia wydłużają się szybciej niż średnia długość życia, oznacza to, że ludzie żyją dłużej i w lepszym zdrowiu.
Dziecko, które przyszło na świat w roku 2020 może oczekiwać, że będzie żyło w dobrym zdrowiu – to znaczy bez niepełnosprawności i ograniczeń funkcjonalnych – przez 64 lata. To 16,1 lat mniej niż wynosi ogólna przewidywana długość życia.
Dla dziewczynek wskaźnik ten wynosił – 64,5 lat, a dla chłopców – 63,5 lat.
W ciągu dziesięciu lat oczekiwana długość życia w dobrym zdrowiu zwiększyła się w UE-27 o 2,2 lata dla mężczyzn i 2,3 dla kobiet. W tym samym czasie oczekiwana długość życia wzrosła dla kobiet o 0,3 roku, a dla mężczyzn o 0,8 roku.
Oznacza to, że dzieci urodzone w UE mogą liczyć na coraz dłuższe życie w dobrej kondycji zdrowotnej.
Tak jak w przypadku długości trwania życia, tak i tu kobiety dłużej niż mężczyźni żyją w dobrym stanie zdrowia, choć różnice nie są tak znaczne, a w niektórych krajach to mężczyźni wyprzedzają kobiety pod względem długości zdrowego życia.
Do takich krajów należą: Islandia gdzie mężczyźni 6,7 lat dłużej niż kobiety żyją w dobrej kondycji zdrowotnej, w Norwegii o 3,8 lat, Holandii o 2,8 lat, Portugalii o 2,1 lat, Finlandii o 1,8 roku, Luksemburgu o 1,6 roku, Szwajcarii o 1,5 roku, Wielkiej Brytanii o 0,7 roku, Danii o 0,4 roku i Szwecji o 0,1 roku. W Hiszpanii w roku 2020 prognozowana liczba lat w zdrowiu bez względu na płeć wynosiła tyle samo 66,3 lat.
Największa różnica na korzyść kobiet wykazała Bułgaria – 4,2 lata, Estonia – 4,1 lat i Polska 4,0 lata.
Według danych z 2020 roku oczekuje się, że najdłużej w dobrym zdrowiu będą żyli Szwedzi, i to zarówno kobiety 72,7 lat, jak i mężczyźni – 72,8 lat.
Najkrócej zaś osoby urodzone na Łotwie, gdzie prognozowana długość życia w dobrym zdrowiu dla mężczyzn wyniosła 52,6 lat a dla kobiet 54,3 lata.
W Polsce kobiety mogą liczyć na 64,3 lata życia w dobrej kondycji zdrowotnej, a mężczyźni o 4 lata krócej - 60,3 lata.
Lata zdrowego życia od urodzenia w Polsce i w Europie według płci w 2020r.
Samoocena zdrowia Polaków i Europejczyków
Wskaźnik samooceny zdrowia jest subiektywną miarą tego, jak ludzie ogólnie oceniają swoje zdrowie przy użyciu jednej z ocen: bardzo dobry / dobry / dostateczny / zły / bardzo zły. Dane publikuje Eurostat na podstawie corocznego badania dochodów i warunków życia przeprowadzanego na osobach w wieku 16 lat i więcej. Wskaźnik wyraża odsetek osób w danej populacji.
W roku 2020 ponad 2/3 mieszkańców Unii Europejskiej oceniało swój stan zdrowia jako dobry lub bardzo dobry (69,5%), kolejne 22% jako dostateczny, a 8,5% jako zły lub bardzo zły.
Zróżnicowanie na poziomie państw jest bardzo duże. Najlepiej swoją sytuację zdrowotną oceniali Irlandczycy 83,7% wskazało, że ich stan zdrowia jest bardzo dobry lub dobry. Na drugim miejscu, z niewiele niższą liczbą pozytywnych wskazań znalazła się Szwajcaria – 83,3%. W następnej kolejności Grecja – 78,6%, Holandia – 78,2%, Cypr – 77,5%, Szwecja – 76,3%, Malta – 75,7% i Belgia – 75,4%.
Najgorzej swój stan zdrowia oceniali Litwini, tylko 44,3% było zadowolonych ze zdrowia i oceniło je jako dobre lub bardzo dobre. Nieco więcej Łotyszy oceniło pozytywnie swój stan zdrowia – 49,7%, Portugalczyków – 51,3%, Estończyków – 58,4%.
W Polsce 61,7% osób w wieko 16 lat i powyżej wskazało, że dobrze lub bardzo dobrze ocenia swój stan zdrowia, to plasuje nas na piątej pozycji wśród krajów z najgorszymi wynikami.
Odsetek osób w dobrym lub bardzo dobrym stanie zdrowia w Polsce i w Europie w 2020 roku [% populacji w wieku 16 lat lub więcej]
Prognozuje się, że kobiety będą żyć dłużej niż mężczyźni (różnica w roku 2020 wyniosła w UE 5,7 lat), żyją też dłużej w dobrej kondycji zdrowotnej, ale rzadziej niż mężczyźni oceniają swój stan zdrowia jako dobry lub bardzo dobry – tak odpowiedziało 67,0% kobiet oraz 72,1% mężczyzn.
Wśród mężczyzn, najwięcej zadowolenia ze swojego zdrowia wykazali Szwajcarzy – 84,7% oceniło je jako dobre lub bardzo dobre, następnie Irlandczycy – 84,3%, Holendrzy – 80,3% i Grecy – 80,1%. Na drugim biegunie, najmniej wskazań pozytywnych wśród mężczyzn było na Litwie – 49,5%, Łotwie – 54,7% i w Portugalii – 55,7%.
Wśród kobiet najgorzej stan zdrowia oceniły obywatelki Litwy – 40,9% zadowolonych, następnie Łotwy – 45,7% i Portugalii 47,4%. Najwięcej kobiet zadowolonych ze stanu zdrowia było w Irlandii – 83,1%, Szwajcarii – 81,9%, Grecji – 77,1%, na Cyprze – 76,6% i w Holandii – 75,6%.
Odsetek osób w dobrym lub bardzo dobrym stanie zdrowia w Polsce i w Europie wg płci w 2020 roku [% populacji w wieku 16 lat lub więcej]
W Polsce dobrze lub bardzo dobrze oceniało swój stan zdrowia 64,6% mężczyzn i 59,1% kobiet. Jako zadawalający stan zdrowia oceniło 25,3% Polaków i 29,5% Polek, a źle lub bardzo źle oceniło swoje zdrowie 10,1% mężczyzn i 11,4% kobiet.
Eurostat publikuje dane o wskaźniku oceny stanu zdrowia w podziale na lokalizację (miejsce zamieszkania badanych). Nie wykazują one znaczących różnic w stosunku do powyższych danych
W 2020 roku odsetek osób, które postrzegały swój stan zdrowia jako dobry lub bardzo dobry w UE-27, był najwyższy w miastach (71,4%), w miasteczkach i na przedmieściach wynosił 69,6%, a najniższy był na wsi (66,8%).
W Polsce te dane przedstawiały się odpowiednio: w miastach – 63,3%, w miasteczkach i na przedmieściach – 60,9%, na obszarach wiejskich – 60,7%.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostatu
