Zanieczyszczenie środowiska jako wskaźnik jakości warunków mieszkaniowych

Jak postrzegamy zanieczyszczenie środowiska w miejscu zamieszkania? Dla mieszkańców jakiego kraju jest to największy problem? Czy lokalizacja nieruchomości mieszkaniowej ma znaczenie? Wzrasta czy maleje odsetek osób narzekających na zanieczyszczenie środowiska?

Jednym ze wskaźników monitorujących jakość warunków mieszkaniowych, w jakich żyją Europejczycy publikowanym przez Eurostat jest odsetek osób w danym kraju narzekających na zanieczyszczenie środowiska. Jest to subiektywny wskaźnik, nie zawsze odzwierciedlający rzeczywisty poziom zanieczyszczenia, pokazuje raczej postrzeganie tego problemu przez mieszkańców.

Kto narzeka na zanieczyszczenie środowiska w Europie?

W 2018 roku 14,9% populacji Unii Europejskiej postrzegało obszar zamieszkiwania, jako dotknięty problemami wynikającymi z zanieczyszczenia środowiska.

Dla Polski odsetek osób narzekających na zanieczyszczenie środowiska wynosi 14,5% i jest nieco niższy od średniej unijnej, co może dziwić np. w kontekście publikowanych w okresie zimowym alertów smogowych, które plasują nas w niechlubnej czołówce nie tylko europejskiej ale i światowej.

Problem zanieczyszczenia środowiska dotyka prawie 30% Maltańczyków, 24,8% Niemców, 20,5 % Greków – to najwyższe wskaźniki.

Na drugim biegunie krajów o najniższym zanieczyszczeniu środowiska, a przynajmniej tak postrzegają to mieszkańcy tychże krajów, jest Chorwacja 6,3%, Szwecja 6,4%, Irlandia 6,5%.

Odsetek osób narzekających na zanieczyszczenie środowiska w Europie

Czy wiek mieszkańca wpływa na ocenę zanieczyszczenia środowiska?

Świadomość społeczna problemów wynikających z zanieczyszczenia środowiska może mieć wpływ na to, że osoby młodsze w wieku poniżej 65 lat częściej narzekają na zanieczyszczenie środowiska w swoim otoczeniu.

Średnia dla Unii Europejskiej to 19,3% osób poniżej 65 roku życia i 13,7% osób powyżej 65 lat dostrzega problemy wynikające z zanieczyszczenia środowiska.

Ta prawidłowość dotyczy większości krajów europejskich.

Również w Polsce osoby poniżej 65 lat częściej zwracają uwagę na problem zanieczyszczenia środowiska niż osoby starsze.

Są kraje gdzie różnica postrzegania tego zjawiska w zależności od wieku jest dwukrotna, np. w Danii na zanieczyszczenie środowiska narzeka 13,7% osób poniżej 65 lat i 6,3% osób powyżej 65 lat.

Starsi mieszkańcy sześciu państw, odmiennie od pozostałych, częściej narzekają na zanieczyszczenie środowiska niż osoby młodsze poniżej 65 lat. Dotyczy to Estonii, Finlandii, Włoch, Słowacji, Słowieni i Luksemburga.

Problemy zanieczyszczenia środowiska w zależności od wieku mieszkańca

Rodziny z dziećmi częściej narzekają na zanieczyszczenie środowiska w Europie

Średnia unijna wskazuje, że rodziny bez dzieci częściej zwracają uwagę na problem zanieczyszczenia środowiska (15,4%) niż rodziny z dziećmi na utrzymaniu (14,3%), choć różnica jest niewielka 1,1 punkt procentowy.

Średnia nie oddaje różnic w poszczególnych krajach.

Spośród prezentowanych na wykresie krajów w 15 z nich w narzekaniach na zanieczyszczenie środowiska przeważają rodziny bez dzieci, a w 14 rodziny z dziećmi oraz w Estonii w 2018r. jednakowo postrzegały zanieczyszczenie środowiska zarówno rodziny z dziećmi na utrzymaniu jak też rodziny bez dzieci.

Różnice w postrzeganiu tego problemu nie są znaczące i wahają się w granicach od 0,1 pp. w Luksemburgu do 5,8 pp. na Litwie.

Problem zanieczyszczenia środowiska dla rodzin z dziećmi i rodzin bez dzieci

Problem zanieczyszczenia środowiska a lokalizacja nieruchomości mieszkaniowej w Europie

Zgodnie z oczekiwaniami w zdecydowanej większości krajów to mieszkańcy większych miast najczęściej narzekają na problemy z zanieczyszczeniem środowiska, w drugiej kolejności mieszkańcy mniejszych miast i przedmieść dużych miast, a najmniej mieszkańcy wsi

Średnia unijna wynosi:

- 20,6% mieszkańców dużych miast

- 12,9% mieszkańców miasteczek i przedmieść

- 8,5% mieszkańców wsi.

Najbardziej na zanieczyszczenie środowiska w miastach narzekają Niemcy 36,5%, Grecy 35,1% i Maltańczycy 30,5% a najmniej Cypryjczycy 9,0%, Słowacy 9,1% i Szwedzi 9,4%.

W narzekaniu na środowisko w miasteczkach i na przedmieściach przodują Maltańczycy 23,1% i Niemcy 20,8%, najmniej uwag zgłaszają Estończycy 4,3% i Szwedzi 4,7%.

Mieszkańcy wsi w mniejszym stopniu uskarżają się na zanieczyszczenie środowiska, najwyższy odsetek występuje na Łotwie 13,6%, Słowenii 13,5% i w Niemczech 13,4%, a najniższy na Chorwacji 2,8%, w Grecji 3,0% i Szwecji 3,6%.

Na Malcie problem dla mieszkańców wsi nie występuje, ale to wynika z faktu, że całe terytorium Malty zaliczone zostało jako obszar miejski.

Ze schematu, w którym postrzeganie problemu z zanieczyszczeniem środowiska rośnie wraz ze stopniem urbanizacji wyłamuje się Cypr i Słowacja gdzie to mieszkańcy przedmieść i małych miast najbardziej narzekali na ten problem. W Estonii i Bułgarii bardziej na problemy z zanieczyszczeniem środowiska byli wyczuleni mieszkańcy wsi niż mieszkańcy przedmieść.

Zgłaszane problemy z zanieczyszczeniem środowiska w zależności od lokalizacji zamieszkania

Czy problem z zanieczyszczeniem środowiska narasta?

Odpowiedz na to pytanie będzie różna dla poszczególnych państw.

Poniżej na wykresach pokazane są dane za lata 2005 - 2018 dla Niemiec gdzie odsetek osób wskazujących zanieczyszczenie środowiska jako problem jest jeden z najwyższy w Europie, dla Węgier gdzie jeszcze kilka lat temu postrzegały ten problem podobnie do nas i dla Polski.

Trudno zaobserwować wyraźny trend rosnący czy malejący w każdej lokalizacji i w każdym z analizowanych krajów.

W Polsce najwięcej osób mieszkających w dużych miastach zgłaszało problemy z zanieczyszczeniem środowiska w latach 2006 i 2007 – ok. 20%, w 2010r. odsetek takich osób spadł do 13,5%, po czym ponownie zaczął rosnąc do 20% w 2018r.

Mieszkańcy miasteczek i przedmieść dużych miast w Polsce mają mniejsze problemy z zanieczyszczeniem środowiska. W 2005r. dotykały one 13,3% mieszkańców, po czym odsetek ten spadł w latach 2008-2011 do ok. 8%, a następnie ponownie wzrósł a ostatnie wyniki z 2018r. pokazują poziom 15,2% to więcej niż kilkanaście lat temu.

Najmniej problemów z zanieczyszczeniem środowiska w Polsce odczuwają mieszkańcy wsi, odsetek osób zgłaszających takie problemy wahał się ok. 6-7% przez wiele lat, ostatnio wyniósł 9,4%.

Odsetek osób żyjących w miastach zgłaszających problemy z zanieczyszczeniem środowiska w wybranych krajach w latach 2005-2018

Odsetek osób żyjących w miasteczkach i na przedmieściach zgłaszających problemy z zanieczyszczeniem środowiska w wybranych krajach w latach 2005-2018

Odsetek osób żyjących na wsi zgłaszających problemy z zanieczyszczeniem środowiska w wybranych krajach w latach 2005-2018

źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostat