Rozwój fotowoltaiki w Polsce i Europie

Jaką moc mają systemy fotowoltaiczne zainstalowane w krajach Unii Europejskiej. Gdzie ta technologia pozyskiwania energii jest najpopularniejsza. Jak wypada Polska na tle pozostałych krajów UE. Ile energii pozyskujemy z fotowoltaiki.

Fotowoltaika (PV) była najszybciej rosnącym źródłem energii odnawialnej w Polsce w 2020 roku. Według danych Polskich Sieci Elektroenergetycznych moc zainstalowanych paneli fotowoltaicznych na koniec 2020 roku wyniosła 3935,7 MW, co oznacza że uruchomiona w ostatnim roku moc zwiększyła nasz dotychczasowy potencjał ponad dwukrotnie.

W internecie i prasie można przeczytać informacje, że mamy boom na fotowoltaikę. Coraz częściej widzimy panele fotowoltaiczne na dachach domów, a nawet balkonach. Powstają farmy fotowoltaiczne. Coraz więcej firm oferuje tę technologię.

Moc zainstalowanych paneli fotowoltaicznych w Europie

Na stronie Eurostatu niestety nie są jeszcze dostępne dane za rok 2020, ale mamy informacje jak kształtowały się moce zainstalowanych ogniw fotowoltaicznych w poszczególnych krajach europejskich od roku 1990 do 2019. Eurostat podaje też informacje o produkcji energii elektrycznej wytworzonej dzięki fotowoltaice w tym samy przedziale czasowym.

Na koniec 2019 roku potencjał ogniw fotowoltaicznych w 28 krajach Unii Europejskiej wynosił 131,4 GW. W stosunku do 2018r. zwiększył się o 16,5 GW, co oznacza wzrost o 14,5% r/r. Zanotowany wzrost był ponad 10-krotnie większy od łącznej mocy paneli fotowoltaicznych zainstalowanych w Polsce na koniec 2019r., chociaż nasz kraj był na drugiej pozycji pod względem dynamiki wzrostu wśród krajów UE.

Na koniec 2019r. moc paneli fotowoltaicznych w Polsce wynosiła 1539,3 MW i była wyższa o 173,9% w stosunku do roku poprzedniego. To niemal najwyższy wzrost odnotowany w tym roku w UE. Lepszy wynik uzyskała tylko Estonia, gdzie potencjał energetyczny fotowoltaiki wzrósł prawie czterokrotnie rok do roku, ale zainstalowane moce na koniec 2018r. były stosunkowo niewielkie - 31,1 MW.

Liderem w pozyskiwaniu energii słonecznej z wykorzystaniem fotowoltaiki są Niemcy. Moc zainstalowanych paneli na koniec 2019r. to 49 GW, ponad dwa razy więcej niż kolejnego kraju, czyli Włoch. Zainstalowane we Włoszech systemy fotowoltaiczne miały na koniec 2019r. moc 20,9 GW. W następnej kolejności pod względem zainstalowanych mocy plasuje się Wielka Brytania (13,3 GW), Francja (10,8 GW), Hiszpania (8,9 GW) i Holandia (7,2 GW). Polska zajmowała w 2019r. pozycję 11.

W samym 2019r. technologia fotowoltaiczna najbardziej popularna była w Hiszpanii, w ciągu roku moce zwiększyły się o 4 208,9 MW, w dalszej kolejności w Niemczech – wzrost o 3 889 MW, w Holandii – wzrost o 2 569 MW, we Francji – wzrost o 1 104,4 MW i w Polsce – wzrost o 977,3 MW.

Potencjał energetyczny fotowoltaiki w krajach UE w 2019r. wg mocy zainstalowanych

Moc instalacji fotowoltaicznych

Eurostat publikuje dane nie tylko o łącznej mocy zainstalowanej fotowoltaiki w poszczególnych krajach, ale również podaje informacje jaką moc miały indywidualne instalacje dzieląc je na trzy grupy:

• mikroinstalacje o mocy zainstalowanej nieprzekraczającej 20 kW;
• instalacje o mocy zainstalowanej od 20 do 1000 kW;
• instalacje fotowoltaiczne o mocy zainstalowanej przekraczającej 1 MW

Niektóre kraje nie podają informacji o mocy zainstalowanej w fotowoltaice z podziałem na wskazane wyżej grupy instalacji, należą do nich m.in. Holandia, Dania, Bułgaria – w strukturze UE stanowiły one 8,1% (na wykresie poniżej zostały ujęte jako pozostałe).

W 28 krajach Unii Europejskiej 39,2% stanowiły instalacje fotowoltaiczne o mocy od 20 do 1000 kW, 32,4% instalacje o mocy ponad 1 MW oraz 20,3% mikroinstalacje o mocy poniżej 20 kW.

Ten w miarę równomierny rozkład instalacji właściwy dla całej UE nie występuje na poziomie poszczególnych krajów. W Niemczech na koniec 2019r w instalacjach od 20 do 1000 kW zainstalowana była połowa dostępnej mocy, 26,1% w instalacjach o mocy ponad 1 MW i 24,2% w mikroinstalacjach. W Polsce instalacje o mocy ponad 1 MW stanowiły 6,5%, instalacje od 20 do 1000 kW aż 93,5%, a mikroinstalacji na koniec 2019r. nie wykazano. Każdy kraj ma swoją specyfikę. Najwyższy udział mikroinstalacji wykazuje Austria, gdzie w takich instalacjach zainstalowanych było 96,4% mocy fotowoltaiki. Wysoki odsetek mikroinstalacji występuje w Belgii – 62,4%, na Malcie - 57%, w Szwecji – 48,6%. Oprócz Polski, instalacje o mocy od 20 do 1000 kW dominują jeszcze w Słowenii – 95,6%, Chorwacji – 87,7%, Estonii – 81,7%, na Litwie – 60,2%, na Węgrzech – 59,6%, w Grecji – 58,1% i we Włoszech – 57,1%.
Największe instalacje o mocy ponad 1 MW przeważają w Wielkiej Brytanii – 73,2%, w Czechach – 62,6%, Hiszpanii – 58,9%, Portugalii – 52,9% i we Francji – 51,5%. Według raportów 100% mocy fotowoltaiki w Rumunii dotyczy instalacji o mocy ponad 1 MW.

Struktura instalacji fotowoltaicznych według mocy

Jak rozwija się fotowoltaika w Europie

W roku 1990 działające w Europie ogniwa fotowoltaiczne miały łączną moc 11 MW, w tym we Włoszech – 4 MW, w Hiszpanii – 3 MW, w Niemczech – 2 MW oraz po 1 MW w Holandii i Finlandii.

W roku 1992 do krajów wykorzystujących tę technologię dołączyły Francja, Austria, Szwecja i Norwegia, która jak pokazują dane statystyczne wycofała się fotowoltaiki w 2008r. i która przez 16 lat uzyskała moc zainstalowaną na poziomie 8 MW na koniec 2007r.

Do roku 2000 łączna moc fotowoltaiki w UE wzrosła do 178,1 MW, a oprócz wyżej wymienionych krajów stosowały ją również Czechy, Dania, Portugalia, Słowenia i Wielka Brytania.

Polska dołączyła do krajów stosujących fotowoltaikę do pozyskiwania energii dopiero w roku 2011.

W początkowym okresie w UE zastosowanie technologii postępowało powoli, rocznie przybywało kilka do kilkudziesięciu GW łącznej mocy– taki stan utrzymywał się do roku 2002. W następnych latach widać przyspieszenie, roczne przyrosty mocy często były wyższe od mocy zainstalowanych systemów w poprzednich latach. Rekordowy pod względem dołożonej mocy do już istniejących systemów fotowoltaicznych był rok 2011, kiedy to potencjał energetyczny wzrósł o 23,2 GW. W kolejnych latach stopniowo roczne przyrosty spadały, aż do 5,6 GW w 2017r., ale rok 2019 przyniósł ponowne ożywienie (wzrost rok do roku o 16,5 GW).

Moc zainstalowanych ogniw fotowoltaicznych w wybranych krajach UE w latach 1990 - 2019 [MW]

Rozwój fotowoltaiki w Polsce

Na tle innych krajów UE, Polska stosunkowo późno zaczęła wykorzystywać fotowoltaikę do pozyskiwania energii. Na rozwój w ostatnich latach wpływ miały zarówno upowszechnienie tej technologii a co za tym idzie spadek cen jak też wsparcie dotacji regionalnych oraz rządowy program „Mój Prąd”.

Dzięki temu w kolejnych latach roczny przerost mocy był często wyższy od już istniejącego potencjału. W następnych latach przewidywany jest dalszy wzrost.

Jak podały Polskie Sieci Elektroenergetyczne moc zainstalowanych paneli fotowoltaicznych na koniec 2020 roku wyniosła 3935,7 MW, co oznacza że uruchomiona w ostatnim roku moc zwiększyła nasz dotychczasowy potencjał ponad dwukrotnie.

Rozwój fotowoltaiki w Polsce w latach 2011- 2019 [MW]

Dystans Polski do innych krajów UE w zakresie zastosowania systemów fotowoltaicznych

Eksperci chwalą rozwój fotowoltaiki w Polsce, ci którzy chcą pokazać nasze wyniki w jeszcze lepszym świetle skupiają się tylko na skali przyrostów rok do roku na tle innych krajów, ale taki przyrost nie trudno uzyskać startując z niskiego poziomu. Pod względem łącznej mocy systemów fotowoltaicznych zainstalowanych w Polsce na koniec 2019r. byliśmy na 11 pozycji wśród 28 krajów UE.

Jeśli uwzględnimy liczbę ludności i przeliczymy dostępną moc w poszczególnych krajach na 1000 mieszkańców Polska spada na 22 pozycję. Gorsze wyniki od nas, wśród krajów, w których ta technologia jest wykorzystywana, mają tylko: Finlandia, Litwa, Chorwacja, Irlandia i Łotwa.

Upłyną jeszcze lata, zanim dogonimy kraje, takie jak Włochy, Belgię, Holandię czy Niemcy.

Moc systemów fotowoltaicznych zainstalowanych w krajach UE w przeliczeniu na 1000 mieszkańców w 2019r.  [kW/1000]

Produkcja energii elektrycznej z fotowoltaiki w Europie

W roku 2019 w UE wyprodukowano 11,4 mln TOE (ton ekwiwalentnego oleju) ze źródeł fotowoltaicznych, to 4,1% łącznej produkcji energii elektrycznej brutto w całej UE i 11,8% produkcji energii ze źródeł odnawialnych.

W Polsce energia ze źródeł fotowoltaicznych stanowiła 0,4% łącznej produkcji energii brutto, a w stosunku do energii pozyskanej ze źródeł odnawialnych OZE stanowiła 2,7%.

Energia z fotowoltaiki ma znaczący udział w produkcji energii elektrycznej brutto ze wszystkich źródeł w Grecji – 9,1%, we Włoszech – 8,1%, w Niemczech – 7,6%.

Biorąc pod uwagę jedynie energię wyprodukowaną ze źródeł odnawialnych, udział fotowoltaiki przekroczył już 20% w takich krajach jak: Węgry (31,9%), Holandia (23,5%), Grecja (27,4%), Belgia (20,8%), Czechy (20,6%), Włochy (20,1%). Do tego poziomu zbliżają się Niemcy (18,7%) i Bułgaria (18,1%).

Pomijam Maltę i Cypr, gdzie produkcja energii OZE jest stosunkowo niewielka a głównym jej źródłem jest fotowoltaika.

Produkcja energii elektrycznej brutto w krajach UE w 2019r. z fotowoltaiki [tys. TOE]

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat