Rynek

Problemy z hałasem ulicznym i sąsiedzkim

Przeczytaj cały raport
Raport bezpłatny

Czy hałas jest dla nas problemem? Ilu Europejczyków skarży się na hałas? Czy Polacy częściej zgłaszają problemy z hałasem niż mieszkańcy innych krajów europejskich? Jak zmieniło się postrzeganie tego problemy w ostatniej dekadzie?

 

Wśród czynników środowiskowych, mających wpływ na jakość i komfort życia człowieka, hałas jest jednym z najbardziej uciążliwych. Hałas towarzyszy mieszkańcom miast bardzo często, zwłaszcza ten związany z ruchem drogowym. Szczególnie uciążliwy jest dla osób mieszkających w dużych aglomeracjach. Hałas może przyczyniać się do stanów chronicznego przemęczenia człowieka, deprywacji snu, stresu, chorób układu krążenia, osłabienia układu immunologicznego lub autonomicznego układu nerwowego.


Unia Europejska dawno już dostrzegła ten problem. Aby zapobiegać negatywnym skutkom hałasu na życie i zdrowie Europejczyków wdrożono specjalne przepisy - Dyrektywa 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. odnosząca się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku.

Dyrektywa ustala wspólne zasad prowadzące do unikania, zapobiegania lub zmniejszania szkodliwego oddziaływania hałasu. Każde z państw członkowskich UE zobowiązane zostało do podjęcia określonych działań m.in. sporządzenia map akustycznych oraz przyjęcia programów ochrony środowiska przed hałasem.

 

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) określiła hałas jako drugą najważniejszą, po zanieczyszczeniu powietrza, środowiskową przyczynę złego stanu zdrowia w Europie.

Najbardziej szkodliwe skutki, wiążą się z wywołanymi stresem chorobami serca i układu krążenia oraz obniżoną jakością snu i wywołanymi tym problemami zdrowotnymi. Mogą one prowadzić do przedwczesnej śmierci.

Szacuje się, że w Europie hałas środowiskowy powoduje 12 000 przedwczesnych zgonów rocznie. Ruch drogowy jest dominującym źródłem hałasu środowiskowego, ale koleje, lotniska i przemysł również pozostają istotnym źródłem lokalnego zanieczyszczenia hałasem.

W oparciu o poziomy wskaźników hałasu określone w dyrektywie oraz obliczenia modelowe oszacowano, że 78,2 mln osób średniorocznie na obszarach miejskich Unii Europejskiej w roku 2019 było narażonych na hałas związany z ruchem drogowym o poziomie natężenia 55 dB lub wyższym. Szacuje się, że kolejne 10,3 mln ludzi było narażonych na nadmierny hałas kolejowy, 3,0 mln na hałas lotniskowy i 0,8 mln na hałas generowany przez przemysł.

 

Eurostat monitoruje warunki życia i warunki mieszkaniowe Europejczyków, jednym ze wskaźników oceniających jest odsetek osób zgłaszających problemy z hałasem sąsiedzkim czy też z hałasem ulicznym.

 

Wskaźnik ten mierzy odsetek ludności, która deklaruje, że jest narażona na hałas sąsiedzki lub uliczny. Ponieważ ocena zanieczyszczenia hałasem środowiska, w którym żyjemy jest subiektywna, należy zauważyć, że wskaźnik może uwzględniać zarówno poziomy hałasu przekraczające dopuszczalne normy jak i poziomy hałasu poniżej normy, ale uznane przez respondentów jako nie akceptowalne.

Dlatego wzrost wartości wskaźnika niekoniecznie musi oznaczać podobny wzrost poziomu zanieczyszczenia hałasem, ale także spadek poziomów wskaźnika może oznaczać jedynie większą tolerancję na hałas. Istnieją dowody empiryczne, że postrzegana przez jednostki jakość środowiska zamieszkania nie zawsze jest zgodna z rzeczywistością, ocenioną za pomocą „obiektywnych” wskaźników, zwłaszcza w przypadku hałasu.

 

Ile osób skarży się na hałas w Europie?

 

Ostatnie opublikowane przez Eurostat dane dotyczą roku 2020. Do czasu publikacji artykułu nie wszystkie kraje przekazały informacje, w tej sytuacje podane są dane z roku poprzedniego – dotyczy to Wielkiej Brytanii, Włoch oraz Polski.

W roku 2020 przeciętnie 17,2% mieszkańców Unii Europejskiej skarżyło się na hałas uliczny lub sąsiedzki. Najczęściej problemy z hałasem zgłaszali mieszkańcy Malty (30,8%), Holandii (25,5%), Portugalii (25,1%), Hiszpanii (21,9%), Niemiec (21,5%) i Francji (20,5%). Najrzadziej na hałas uskarżają się mieszkańcy Estonii (8,0%) Chorwacji (8,1%) Bułgarii (8,8%) oraz Węgier (9,3%).
W Polsce, co może trochę dziwić, odsetek osób narzekających na hałas uliczny lub sąsiedzki wynosił zaledwie 12,6% w roku 2019 (brak danych za 2020r.). To poziom istotnie odbiegający od średniej unijnej i o około połowę mniej niż w krajach, w których mieszkańcy są najbardziej wyczuleni na hałas.

 

Odsetek osób zgłaszających problemy z hałasem w Europie w 2020r. [%]

Odsetek osób zgłaszających problemy z hałasem w Europie

 

 

Problemy z hałasem a liczebność gospodarstw domowych

 

Hałas trudno ocenić obiektywnie, dźwięk, który dla jednej osoby jest hałasem dla drugiej jest akceptowalny i nie stanowi problemu. Potwierdza to porównanie w grupach gospodarstw domowych w zależności od ich składu i liczebności. Odsetek osób, które zgłaszają problem z hałasem ulicznym lub sąsiedzkim zmniejsza się wraz z liczebnością gospodarstwa. Najbardziej wrażliwe na hałas są osoby mieszkające samotnie, 19,8% spośród nich skarży się na hałas, jeszcze bardziej wrażliwi są single mieszkający z jednym dzieckiem (23,4%) – jest to średnia dla UE. Dwie osoby dorosłe mieszkające z dzieckiem – dla 18,3% hałas jest problemem. Wraz z liczbą osób w gospodarstwie spada wrażliwość na hałas, przy gospodarstwie z dwójką osób dorosłych i trójką bądź większą liczbą dzieci – tylko 16,7% skarży się na hałas, a przy trójce dorosłych plus trójka i większa liczba dzieci – 15,4%.

Podobnie udział ten jest wyższy w przypadku gospodarstw domowych bez dzieci na utrzymaniu niż w przypadku rodzin z dziećmi

W Polsce również rodziny z dziećmi zgłaszają mniej problemów z hałasem wraz z rosnącą liczbą dzieci, im rodzina liczniejsza tym mniej przeszkadza nam hałas.

 

Zgłaszane problemy z hałasem w zależności od składu gospodarstwa domowego [%]

Zgłaszane problemy z hałasem w zależności od składu gospodarstwa domowego

 

W Europie gospodarstwa domowe bez dzieci zgłaszają częściej problemy z hałasem niż gospodarstwa z dziećmi. Ta prawidłowość dotyczy większości krajów, choć są wyjątki. W Wielkiej Brytanii na hałas skarży się 21,1% rodzin z dziećmi i 18,4% rodzin bez dzieci, we Francji odpowiednio 21,9% i 19,0%, w Bułgarii 9,6% i 7,9%, w Szwecji 17,9% i 16,8%, mniejsza różnica, ale również z przewagą rodzin z dziećmi występuje w Hiszpanii, Estonii, Luksemburgu, Portugali i Belgii. Różnica może wynikać też z liczby dzieci czy też miejsca zamieszkania rodzin.

 

Problem hałasu dla rodzin z dziećmi i rodzin bez dzieci w Europie [%]

Problem hałasu dla rodzin z dziećmi i rodzin bez dzieci

 

 

Problemy z hałasem a wiek mieszkańca

 

Eurostat publikuje dane na temat odsetka osób narzekających na hałas w grupach wiekowych poniżej 65 lat i w wieku 65 i powyżej. Wydawać by się mogło, że osoby starsze preferują ciszę i częściej zgłaszają problemy z hałasem, ale tak nie jest.

Jedynie w Słowenii na hałas narzeka 17,8% osób powyżej 65 roku życia i 15,5% osób poniżej 65 lat oraz w Bułgarii, odpowiednio 9,5% i 6,7%. Przewaga osób uskarżających się na hałas w starszej grupie wiekowej występowała jeszcze w Polsce i Luksemburgu. We Włoszech wskazania były identyczne niezależnie od grupy wiekowej. W pozostałych krajach hałas jest większym problemem dla osób poniżej 65 lat, a w niektórych różnica jest znacząca, ponad dwukrotna, np. w Norwegii, Danii, Finlandii, Holandii oraz dwukrotna w Wielkiej Brytanii, Irlandii i Szwecji.

 

Zgłaszane problemy z hałasem w Europie w zależności od wieku mieszkańca [%]

Zgłaszane problemy z hałasem w zależności od wieku mieszkańca

 

Lokalizacja mieszkania ma wpływ na problemy z hałasem

 

Nie jest zaskakujące, że odsetek osób narzekających na hałas jest wyższy w dużych miastach, mniejszy w mniejszych miastach i na przedmieściach a najniższy na wsi. W Polsce 17,4% mieszkańców miast narzeka na hałas uliczny bądź sąsiedzki, 13,9% mieszkańców mniejszych miast i przedmieść i 8,2% mieszkańców wsi. Średnia dla Unii Europejskiej w dużych miastach to 23,3%, na przedmieściach dużych miast i w mniejszych miastach 15,9% i na wsi 11,8%.

 

Zgłaszane problemy z hałasem w Europie w zależności od lokalizacji zamieszkania [%]

Zgłaszane problemy z hałasem w zależności od lokalizacji zamieszkania

 

 

Czy problem z hałasem maleje czy narasta?

 

W Polsce spada odsetek osób uskarżających się na hałas w mieście. W 2005 roku 26,7% Polaków zgłaszało problemy z hałasem w miastach, a w 2019r. odsetek ten spadł do 17,4% czyli o 9,3 punkty procentowe (brak danych za 2020r.). Na Węgrzech, gdzie problem hałasu w 2020r. był jednym z najmniejszych również widoczny jest spadek liczby osób, dla których hałas jest problemem i to w większym stopniu niż u nas. W 2005r. na Węgrzech w miastach na hałas uskarżało się 26,9% osób, to nawet nieco więcej niż w Polsce w tym samym roku, natomiast w 2020r. jest to tylko 11,6%, a spadek wynosi aż 15,3 p.p. W Niemczech, gdzie problem hałasu jest jednym z największych w Europie wysoki odsetek osób zgłaszających problemy z hałasem utrzymuje się z niewielkimi wahaniami od kilkunastu lat.

 

 

Odsetek osób zgłaszających problemy z hałasem w mieście w latach 2005-2020

Odsetek osób zgłaszających problemy z hałasem w mieście w latach 2005-2020

 

Mieszkańcy mniejszych miast i przedmieść dużych miast w Niemczech skarżą się bardziej niż przeciętny mieszkaniec Unii na problemy z hałasem. W ostatnich dwóch latach odsetek osób zgłaszających takie problemy spadł w Niemczech, ale i tak jest jednym z najwyższych w UE.
Na Węgrzech 23% mieszkańców miast i przedmieść narzekała na hałas w roku 2005, w następnych latach odsetek ten zaczął znacząco spadać do 8,7% w 2011r. po czym znowu zaczął rosnąć do 16,1% w 2015r. żeby w 2019r. znowu spaść do poziomu 8,7%. W ostatnim roku za który Eurostat opublikował dane (2020) znowu odsetek osób narzekających na hałas wzrósł.
W Polsce również widoczne są wahania, ale w mniejszym zakresie niż na Węgrzech. W 2019r. odsetek osób mieszkających w miastach i na przedmieściach narzekających na hałas wynosił 13,9%, to o 6,3 p.p. mniej niż w 2005r. chociaż odsetek osób narzekających na hałas w międzyczasie był niższy i oscylował wokół 12% w latach 2011, 2015.

 

 

Odsetek osób zgłaszających problemy z hałasem w miasteczkach i na przedmieściach dużych miast w latach 2005-2020

Odsetek osób zgłaszających problemy z hałasem w miasteczkach i na przedmieściach dużych miast

 

Spada liczba osób narzekających na hałas w Polsce, którzy mieszkają na wsi. W 2005r. było ich 17,2%, a w 2019 odsetek ten spadł do 8,2% (brak danych za 2020r. – przypisano wyniki z roku poprzedniego). Na Węgierskiej wsi tylko 5,1% mieszkańców narzekało na hałas w 2018r., w ostatnim roku było nieco więcej, ale i tak o ponad połowę mniej niż w roku 2005. W Niemczech mieszkańcy wsi narzekają na hałas bardziej niż Polacy, Węgrzy i mieszkańcy wielu innych krajów. Odsetek osób narzekających na hałas na niemieckiej wsi utrzymuje się na stabilnym poziomie od wielu lat i waha się w przedziale od 16,5% do 20,5%.

 

 

Odsetek osób zgłaszających problemy z hałasem na wsi w latach 2005-2020

Odsetek osób zgłaszających problemy z hałasem na wsi w latach 2005-2020

 

 

Pomimo poprawy postrzeganego narażenia na hałas w większości krajów europejskich, na podstawie obliczeń modelowych z 2019 oszacowano, że 78,2 mln osób na obszarach miejskich UE było narażonych w porze dzienno-wieczorno-nocnej na hałas drogowy o poziomie 55 dB lub wyższym (wskaźnik LDWN). Kolejnych 10,3 mln osób było narażonych na nadmierny hałas kolejowy, 3,0 mln osób na hałas lotniskowy i 0,8 mln na hałas generowany przez przemysł.

Hałas o natężeniu 55 dB to poziom, przy którym mogą zacząć pojawiać się krytyczne skutki zdrowotne, od poważnego rozdrażnienia i zaburzeń snu do upośledzenia słuchu.

Najnowsze wytyczne WHO dla Europy zalecają, aby poziom hałasu pochodzącego z ruchu drogowego wynosił poniżej 53 dB w dzień i poniżej 45 dB w nocy.

 


źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostat

Polecane WARTO PRZECZYTAĆ
ikona polecane Komentarze i publikacje
17 celów zrównoważonego rozwoju

Rozwój zrównoważony, czyli taki który pozwala na zaspokojenie potrzeb obecnego pokolenia, a jednocześnie nie ogranicza możliwości rozwojowych przyszłych pokoleń. Takie podejście wymaga wspólnych działań wszystkich państw na świecie w zakresie rozwoju gospodarki, społeczeństwa i środowiska.

Rynek budownictwa niemieszkaniowego

Budownictwo niemieszkaniowe to drugi segment rynku budowlanego, niezwykle zróżnicowany zarówno pod względem liczby realizowanych obiektów, ich powierzchni użytkowej, kubatury jak i lokalizacji.

Energia i klimat – w Polsce i w UE

Od wielu lat Unia Europejska prowadzi politykę na rzecz zrównoważonego rozwoju, wyznaczając coraz to bardziej ambitne cele. W 2019 r. przyjęta została strategia, której celem jest osiągniecie przez Unię Europejską neutralności klimatycznej do 2050 roku tzw. Europejski Zielony Ład.

Technologia wznoszenia budynków mieszkalnych

W jakie technologii realizowane są w naszym kraju budynki mieszkalne? Czy tradycyjna technologia murowa wciąż jest najpopularniejsza? Ile budynków mieszkalnych realizowanych jest w wielkiej płycie czy też technologii monolitycznej?

Ceny mieszkań - raporty

Na naszym portalu publikujemy informacje na temat cen mieszkań. Raporty są aktualizowane w cyklu kwartalnym bądź rocznym. Znajdziecie tam Państwo informacje opracowane na podstawie wiarygodnych źródeł ( GUS, NBP, Eurostat ).

POLSKA w EUROPIE

Jak na tle Europy prezentuje się Polska pod względem warunków mieszkaniowych, społecznych i gospodarczych? Czy nasze warunki mieszkaniowe odbiegają od europejskich standardów, a jeżeli tak to jak dalece?