Polskie mieszkania na tle Europy. Jak mieszkają Polacy?

Czy większość z nas mieszka w domach czy w mieszkaniach, w mieście, na wsi czy na przedmieściach? Jak wielu Polaków wynajmuje mieszkania, a ilu zdecydowało się na zakup własnego lokum obciążając je hipoteką?

Informacje na ten temat można znaleźć na stronach Eurostatu. Porównywalne dane dla większości europejskich krajów można znaleźć za rok 2018. Dane za rok 2019 podały dotychczas nieliczne państwa, chociaż jest wśród nich Polska. Analiza oparta jest na danych za rok 2018, ale tam gdzie informacje dotyczą tylko Polski podawane są też dane za rok 2019.

Jak mieszkają Polacy?

Według danych Eurostatu większość z nas w roku 2018 mieszkała na wsi (41,1%), w mieście 34,4% a pozostałe 24,4% na przedmieściach wielkich miast i w małych miastach. Kluczem podziału jest tu gęstość zaludnienia.

Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat spada odsetek osób mieszkających w miastach i na wsi na korzyść mniejszych miast i przedmieść.

Ponad połowa Polaków (55,8% ) mieszka w domach, w zdecydowanej większości są to domy wolnostojące – w takich domach mieszka 50,1%, a tylko 5,6% Polaków mieszka w domach w zabudowie bliźniaczej. Nie dziwi fakt, że 63% domów wolnostojących jest zlokalizowanych na wsi, 25% w małych miastach i na przedmieściach dużych miast, a tylko 12% na terenach wielkomiejskich.

Zabudowa bliźniacza cieszy się większą popularnością w miastach, 30% spośród takich budynków zlokalizowanych jest w dużych miastach plus 29% w małych miastach i na przedmieściach dużych miast , na wsi 41% ale większość z nich prawdopodobnie w gminach sąsiadujących z większymi miastami.

Od roku 2005 odsetek Polaków mieszkających w domach wolnostojących wzrósł z 44,4% do 51,9% w roku 2016, a w następnych stopniowo spada do 50,1% w roku 2018 i 49,5% w roku 2019. Zjawisko to nie występuje na obszarach wielkomiejskich, gdzie poziom jest stabilny i nie podlega większym zmianom, za to domów przybywa na obrzeżach mniejszych miast oraz na obszarach wiejskich.

Udział osób mieszkających w mieszkaniach w Polsce w roku 2016 spadł do poziomu 42,5%. W roku 2005 było to 50,2% czyli na przestrzeni 12 lat zmniejszył się o 7,7 punkty procentowe. Tendencja ta zaczęła się zmieniać w 2017r. i kolejnych latach, udział mieszkań w zasobach mieszkaniowych rośnie, w 2018r. wynosił 44% a dostępne dane za rok 2019 mówią o wzroście do poziomu 44,6%.

Eurostat podając dane na temat warunków mieszkaniowych wyodrębnia budynki mieszkalne wielorodzinne z liczbą mieszkań poniżej 10 i takie, w których jest 10 i więcej mieszkań.

W budynkach wielorodzinnych, w których zlokalizowane jest 10 i więcej mieszkań, mieszkało 34,7% Polaków, 9,4% mieszkało w mniejszych budynkach gdzie mieszkań jest poniżej 10 szt.

Lokalizacja nieruchomości mieszkaniowych w Polsce [2018r.]

Ilu Polaków mieszka w domach wolnostojących, bliźniaczych i szeregowych a ilu w mieszkaniach w mniejszych i większych budynkach wielorodzinnych [2018r.]

Polacy mieszkający w domach wolnostojących i bliźniaczych w latach 2005 - 2019 [%]

Udział osób mieszkających w Polsce w mieszkaniach w budynkach wielorodzinnych w latach 2005 - 2019 [%]

Nieruchomość mieszkaniowa własna czy wynajmowana?

Prawie 3/4 gospodarstw domowych w Polsce mieszka w domu lub mieszkaniu, którego jest właścicielem, a nieruchomość nie jest obciążona hipoteką lub kredytem mieszkaniowym. W nieruchomości obciążonej hipoteką bądź kredytem mieszkaniowym mieszka 11,1% Polaków, a 16,0% wynajmuje dom lub mieszkanie. To dane za rok 2018.

Wśród wynajmujących nieco mniej niż połowa (48%%) nie ma dzieci, a 52% wynajmujących ma pod opieką małoletnie dzieci.

Jeśli chodzi o właścicieli nieruchomości mieszkaniowych, to gospodarstwa domowe z dziećmi na utrzymaniu przeważają, w 2018r. było ich ok. 55%, a te bez dzieci na utrzymaniu stanowiły niecałe 45%.

Udział osób mieszkających w jednym gospodarstwie domowym z małoletnimi dziećmi w domach lub mieszkaniach własnościowych bez hipoteki w 2018r. wynosił 37,5% niemal tyle samo, co w roku 2007, choć w międzyczasie udział ten wahał się i w roku 2010 wynosił 42,6%.

Odsetek osób z dziećmi mieszkających w nieruchomościach obciążonych kredytem hipotecznym bądź mieszkaniowym systematycznie rośnie, w 2007r. wynosił zaledwie 2,3% a w roku 2018 wzrósł do 8,8%. Dane za 2019 podają 9,5%.

Udział rodzin bez dzieci mieszkających we własnej nieruchomości bez hipoteki od kilku lat utrzymuje się na poziomie 34 – 35%, natomiast tych z obciążeniem hipotecznym jest zdecydowanie mniej, ale ich odsetek systematycznie rośnie do 2,5% w 2018r. (2,7% w 2019r.).

Status własnościowy nieruchomości mieszkaniowych w Polsce w 2018r.

Jak mieszkają Europejczycy?

W 2018r. 41,8% Europejczyków mieszkało w miastach, 31,2% w małych miastach i na przedmieściach wielkich miast, a pozostałe 27% na wsi. Najwyższy odsetek osób mieszkających w miastach występuje na Malcie (prawie 90%), najniższy zaś tylko 15,1% w Luksemburgu. W miastach i na przedmieściach najwięcej osób mieszka w Belgii – 53,7%. Na obszarach wiejskich mieszka najwięcej Litwinów – 54,3%.

Ponad połowa Europejczyków 57,4% mieszka w domach a 41,9% w mieszkaniach. Jest to średnia dla 28 państw członkowskich UE i jest najbardziej zbliżona do sytuacji odzwierciedlającej warunki polskie. Najwięcej osób mieszka w domach w Irlandii (92,0%), w Wielkiej Brytanii (84,8%), w Norwegii (78,2%).

Udział osób mieszkających w mieszkaniach najwyższy jest na Łotwie 66,2%, w Hiszpanii wynosi 64,9%, w Szwajcarii 62,5%.

Najwięcej osób mieszka w domach zlokalizowanych w miastach w Wielkiej Brytanii 46,9%, na Malcie 39,7%, Holandii 36,9%,. Osoby mieszkające w domach w miastach i na przedmieściach wielkich miast stanowią aż 46,5% mieszkańców Belgii.

Najwyższy odsetek osób mieszkających w domach zlokalizowanych na obszarach wiejskich występuje w Rumunii 44,2%, w Słowenii 40,3%, w Irlandii 40,0%.

W domach wolnostojących mieszka 33,3% mieszkańców 28 państw członków UE i 24,1% w domach bliźniaczych i szeregowcach. Chociaż w Polsce niewiele osób mieszka w tzw. bliźniakach, w Europie są kraje gdzie jest ich więcej niż domów wolnostojących np. w Wielkiej Brytanii 60,8%, w Holandii 58,0%, w Irlandii 52,1%.

Osoby mieszkające w mieszkaniach żyją w miastach i na przedmieściach, te zlokalizowane na wsi należą do mniejszości. W 2018r. w mieszkaniach w budynkach z mniej niż 10 mieszkaniami zamieszkiwało 18,1 % Europejczyków, w budynkach większych z 10 i większą liczbą mieszkań – 23,9%.

Są państwa gdzie więcej osób żyje w budynkach wielorodzinnych mniejszych poniżej 10 mieszkań tj. Szwajcaria, Portugalia, Niemcy i takie gdzie więcej osób mieszka w budynkach wielorodzinnych z ponad 10 mieszkaniami np. Estonia, Bułgaria, Czechy, Łotwa, Słowacja, Hiszpania.

Lokalizacja nieruchomości mieszkaniowych w Europie	Rozkład ludności ze wzg. na typ nieruchomości mieszkaniowych w Europie

Ilu Europejczyków mieszka we własnym domu lub mieszkaniu, ile nieruchomości obciążonych jest hipoteką?

Średnia dla 28 państw UE jest następująca: 26,5% Europejczyków mieszka w nieruchomościach własnościowych obciążonych kredytem hipotecznym bądź mieszkaniowym, 42,8% w nieruchomościach własnościowych, domach lub mieszkaniach bez obciążenia hipotecznego, a 30,7% w nieruchomościach wynajmowanych.

Najwięcej nieruchomości obciążonych hipoteką jest w Norwegii 60,1%, w Holandii 60,5%, w Szwecji 51,78%. Najwięcej osób mieszka w nieruchomościach bez obciążenia hipotecznego w Rumunii 95,3%, w Chorwacji 83,3% i w Bułgarii 80,9%.

Najwięcej osób mieszka w nieruchomościach wynajmowanych w Szwajcarii 57,5%, w Niemczech 48,5%, w Austrii 44,6%, najmniej w krajach Europy Środkowej i Wschodniej.

W 28 krajach UE podobna liczba rodzin ok. 35% mieszka we własnych nieruchomościach zarówno w gospodarstwach domowych z dziećmi na utrzymaniu jak i bez dzieci. Dzieci w gospodarstwie domowym nie mają również wpływu na odsetek osób wynajmujących nieruchomości i to dotyczy większości państw europejskich z wyjątkiem takich państw jak Niemcy gdzie mniej rodzin wychowujących dzieci wynajmuje nieruchomości 17,5% niż rodzin bez małoletnich dzieci – 31,1%.

Status własnościowy nieruchomości mieszkaniowych w Europie

źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostat