Dostęp do niedrogiej, niezawodnej i zrównoważonej energii w Europie
Promocja energii odnawialnej nie jest jedynie domeną Europy, rośnie jej wykorzystanie na świecie, zwłaszcza w sektorze elektroenergetycznym. Poprawia się także efektywność energetyczna. Pomimo podejmowanych wysiłków nadal miliony osób na całym świecie nie ma dostępu do elektryczności.
Na stronie Ośrodka Informacji ONZ w Warszawie można przeczytać:
- 13% ludności świata nadal nie ma dostępu do nowoczesnej energii elektrycznej.
- 3 miliardy ludzi jest zależna od węgla, drewna i węgla drzewnego oraz odpadów pochodzenia zwierzęcego, które wykorzystywane są do gotowania i ogrzewania.
- Energia jest główną przyczyną zmian klimatycznych, stanowiąc około 60% światowej emisji gazów cieplarnianych.
- W 2012 roku, zanieczyszczenie emitowane podczas spalania paliwa opałowego spowodowało 4,3 mln zgonów, z czego 60% przypadków dotyczyło kobiet i dziewcząt.
- W 2015 roku udział energii odnawialnej w całkowitym zużyciu energii osiągnął 17,5%.
Jednym z celów zawartym w Agendzie na rzecz zrównoważonego rozwoju podpisanej w 2015r. przez niemal wszystkie państwa na Zgromadzeniu Ogólnym Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) jest zapewnienie powszechnego dostępu do czystej i niedrogiej energii.
W ostatnim opublikowanym raporcie ONZ za rok 2021 podsumowującym postępy w realizacji wyznaczonych celów można znaleźć informacje pozytywne, ale też poważne wątpliwości czy uda się osiągnąć wyznaczone cele do roku 2030.
Wskaźnik dostępu do energii elektrycznej na poziomie globalnym poprawił się o 7 punktów procentowych. W 2010r. wynosił 83% i w ciągu dziesięciu lat wzrósł do 90% w 2019r., co oznacza, że w tym czasie 1,1 miliarda ludzi uzyskało, po raz pierwszy, dostęp do energii elektrycznej. Jednocześnie w 2019r. nadal 759 mln osób było pozbawionych tego dostępu, z czego 3/4 w Afryce Subsaharyjskiej.
Na całym świecie udział energii odnawialnej w całkowitym zużyciu energii finalnej stopniowo rośnie. W 2018r. wynosił ok. 17%, a w 2010r. – 16,4%. Główny wkład pochodził z sektora elektroenergetycznego, gdzie udział OZE przekracza obecnie 25%. W sektorze ciepłowniczym i transportowym w 2018r. udział OZE wynosił odpowiednio 9,2% i 3,4%.
Warto zaznaczyć, że w 2018r. ponad 1/3 globalnego rocznego wzrostu zużycia nowoczesnej energii odnawialnej zarejestrowana została w Azji Wschodniej, to głownie energia elektryczna wytworzona przez wiatr i energię słoneczną.
Poprawa efektywności energetycznej – wraz ze wzrostem wykorzystania OZE – ma kluczowe znaczenie dla globalnego celu redukcji emisji gazów cieplarnianych.
Na przeszkodzie w osiągnięciu wyznaczonych celów może stanąć pandemia COVID-19, nie ma jeszcze danych za 2020r. ale już wstępne szacunki pokazują, że mogła ona przyczynić się do wstrzymania, a w niektórych krajach nawet do cofnięcia postępów. Rok 2022 przyniósł kolejne wyzwania w związku z inwazją Rosji na Ukrainę, Europa podejmuje działania, aby uniezależnić się od dostaw surowców energetycznych z Rosji, a to będzie miało z pewnością wpływ na cały miks energetyczny.
Zadania w ramach 7 Celu Zrównoważonego rozwoju - niedroga i czyta energia
Do Celu 7 Zrównoważonego Rozwoju przypisane są zadania wymienione poniżej:
7.1 Do 2030 roku zapewnić powszechny dostęp do przystępnych cenowo, niezawodnych i nowoczesnych usług energetycznych.
7.2 Do 2030 roku znacząco zwiększyć udział odnawialnych źródeł energii w globalnym miksie energetycznym.
7.3 Do 2030 roku podwoić wskaźnik wzrostu globalnej efektywności zużycia energii.
7.A Do 2030 roku zwiększyć międzynarodową współpracę ułatwiającą dostęp do badań nad czystą energią i technologii w obszarze energii odnawialnej, efektywności energetycznej oraz zaawansowanych i czystszych technologii paliw kopalnych, a także promować inwestowanie w infrastrukturę energetyczną i czyste technologie energetyczne.
7.B Do 2030 roku rozbudować infrastrukturę i zmodernizować technologie umożliwiające dostęp do nowoczesnych i zrównoważonych usług energetycznych dla wszystkich mieszkańców krajów rozwijających się, w szczególności państw najmniej rozwiniętych, rozwijających się małych państw wyspiarskich i krajów śródlądowych, zgodnie z ich programami rozwojowymi.
Zapewnienie wszystkim mieszkańcom Unii dostępu do źródeł stabilnej, zrównoważonej i nowoczesnej energii po przystępnej cenie
Cele Zrównoważonego Rozwoju poprały wszystkie kraje Unii Europejskiej. Znalazły one odzwierciedlenie w programach unijnych.
Zapisane w rezolucji ONZ zadania najczęściej nie precyzują konkretnych celów, a jedynie wyznaczają kierunki zmian. Bardziej precyzyjnie cele określane są na poziomie poszczególnych państw, ale też nie zawsze.
Postęp w realizacji zadań przypisanych do celu 7 zrównoważonego rozwoju na poziomie UE jest monitorowany przez Eurostat.
Raportowaniem w ramach UE objęte zostało:
- Zużycie energii pierwotnej,
- Zużycie energii finalnej,
- Zużycie energii finalnej w gospodarstwach domowych w przeliczeniu na mieszkańca,
- Wydajność energetyczna,
- Udział energii odnawialnej w końcowych zużyciu energii brutto,
- Uzależnienie od importu energii,
- Populacja niezdolna do odpowiedniego ogrzania domu z powodu ubóstwa,
- Intensywność emisji gazów cieplarnianych.
Niektóre z powyższych danych wykorzystywane są również do monitorowania innych zadań w ramach ogólnych celów zrównoważonego rozwoju.
Bardziej szczegółowy opis trendów w zakresie realizacji zadań przypisanych do 7 Celu Zrównoważonego Rozwoju publikujemy w następujących artykułach tematycznych:
- Efektywność energetyczna Polski i innych krajów UE
- Odnawialne źródła energii w Polsce i innych krajach UE
- Uzależnienie od importu energii w Europie
- Zużycie i wykorzystanie energii przez gospodarstwa domowe
-
Wydajność energetyczna Polski na tle innych krajów europejskich
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostatu i ONZ.
