Bezpieczeństwo polskich miast na tle Europy

Czy mieszkańcy polskich miast czują się bardziej bezpiecznie niż mieszkańcy miast innych europejskich państw? Jak często w rejonie miejsca zamieszkania mamy do czynienia z problemem przestępczości, przemocy czy wandalizmu?

Eurostat monitoruje stopień bezpieczeństwa europejskich miast. Wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej (i nie tylko) zobowiązane są do przeprowadzenia badań ankietowych wśród swoich obywateli raz w roku. Wskaźnik bezpieczeństwa w miastach informuje jaki odsetek ludności dane kraju, mieszkających w miastach, wskazuje problemy związane z przestępczością, przemocą oraz wandalizmem, z którymi się styka na terenie zamieszkania. To dość subiektywny wskaźnik, osoba zgłaszająca taki problem nie musi opierać się na własnych doświadczeniach, wystarczy że nie czuje się bezpiecznie na swoim terenie.

Bezpieczeństwo jest jednym z kluczowych aspektów określających warunki życia. Niepewność, lęk, poczucie zagrożenia negatywnie wpływają na jakość życia. Przestępczość, przemoc i akty wandalizmu są najbardziej oczywistymi powodami braku bezpieczeństwa.

Zachowanie bezpieczeństwa wymaga działań na poziomie lokalnym, ale również działań na poziomie ponad państwowym – zwłaszcza w zakresie zwalczanie niektórych form przestępczości.

Takie działania podejmowane są w ramach Unii Europejskiej.

W lipcu 2020r. Komisja Europejska określiła nową Strategię Bezpieczeństwa UE na lata 2020-2025.

Kluczowe działania obejmować będą m.in. walkę z przestępczością zorganizowaną, terroryzmem, zapobieganie radykalizacji, cyberprzestępczością, zwalczanie wykorzystywania seksualnego dzieci; współpracę organów ścigania i wymianę informacji.

Wskaźnik bezpieczeństwa w miastach jest częścią zestawu wskaźników celów zrównoważonego rozwoju przypisanym do celu 11 Zrównoważone miasta i społeczności oraz celu 16, który ma przyczynić się do stworzenia pokojowych i integracyjnych społeczeństw opartych na poszanowaniu praw człowieka, ochronie najsłabszych oraz na praworządności.

Najbezpieczniejsze miasta w Europie

Na mapie poniżej prezentowane są wyniki ankiety przeprowadzonej w 2020 r. na temat bezpieczeństwa w miastach. Wobec braku aktualnych danych, w niektórych przypadkach podano dane z roku wcześniejszego – dotyczy to Polski oraz Wielkiej Brytanii, Włoch i Islandii.

Polacy mieszkający w miastach czują się bezpiecznie. Tylko 4,4% zgłosiło, że na swoim terenie nie czuje się bezpiecznie z powodu występującej przestępczości, przemocy lub aktów wandalizmu.

Odsetek ludności zgłaszający, że na swoim terenie boryka się z problemem przestępczości, przemocy lub wandalizmu w 2020r.

Z danych Eurostatu wynika, że w 2020 r. mieszkańcy tylko pięciu krajów europejskich czuli się bardziej bezpiecznie w swoich miastach niż Polacy. Byli to: Słowacy (4,3%), Norwegowie (4,1%), Litwini (3,3%), Islandczycy (2,8%) oraz Chorwaci (2,4%).

Średni wskaźnik bezpieczeństwa w miastach dla 27 krajów UE wyniósł 10,9%, a dla krajów strefy euro – 12,0%.

Największe zagrożenie bezpieczeństwa w swoim rejonie sygnalizowali Brytyjczycy, niemal 1/4 mieszkańców miast w Wielkiej Brytanii. W następnej kolejności Bułgarzy (19,1%), Grecy (18,2%), Francuzi (17,6%), Holendrzy (15,7%), Hiszpanie (14,1%) oraz Szwedzi (13,8%).

Wielka Brytania należy, od lat, do czołówki państw, których mieszkańcy w swoim miejscu zamieszkania nie czują się najczęściej bezpiecznie. W roku 2005 aż 30% Brytyjczyków zgłosiło takie problemy, w następnych latach wskaźnik spadał do poziomu 16,5% w roku 2014, po czym znowu zaczął rosnąć. Jest to widoczne na wykresie poniżej, średnia 5-letnia jest niższa niż wskazania z roku 2018 (ostatnie opublikowane dane).

Z rosnącym poczuciem zagrożenia borykają się jeszcze: Grecy, Francuzi, Hiszpanie, Irlandczycy – średnie wskazania wskaźnika bezpieczeństwa z ostatnich 5 lat są niższe niż zanotowane w roku 2020.

Odwrotna sytuacja – mieszkańcy miast zgłaszają rzadziej problemy z przestępczością, czyli czują się bardziej bezpiecznie w swoim regionie – występuje w Niemczech, Austrii, Bułgarii, we Włoszech, w Czechach, na Łotwie i w Rumunii. Wszędzie tam wskaźnik bezpieczeństwa w roku 2020 był niższy o ponad 2 pkt. procentowe od średniej z ostatnich 5 lat.

Najwyższy spadek odnotowano w Niemczech – 4,4 pkt. procentowe. Od kilkunastu lat wskaźnik ten kształtował się w Niemczech na poziomie 12 – 13%.

Wskaźnik bezpieczeństwa w miastach w roku 2020 w porównaniu do średniej 5-letniej w Europie

Polskie miasta coraz bardziej bezpieczne

Od roku 2005 systematycznie spada odsetek mieszkańców polskich miast zgłaszających występujące w rejonie zamieszkania problemy z przestępczością, przemocą i wandalizmem. W roku 2005 ponad 10% Polaków zgłaszało takie problemy. Na przestrzeni ostatnich 15 lat odsetek osób nie czujących się bezpiecznie w swoich miastach spadł o 6 pkt. procentowych do 4,4% w roku 2019. Polska nie przekazała jeszcze do Eurostatu danych dotyczących roku 2020.

Wskaźnik bezpieczeństwa w miastach w wybranych krajach europejskich w latach 2005-2020

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostatu