Wymiary i odchyłki wymiarów elementów murowych

W poszczególnych częściach normy EN 771 podano definicje wymiarów i odchyłek wymiarowych elementów murowych.

Wymiary nominalne, rzeczywiste i koordynacyjne elementów murowych

Wymiary nominalne elementu murowego (l_u, t_u, h_u)

Wymiary nominalne elementu murowego (l_u, t_u, h_u) to wymiary określane w celu jego wytworzenia i deklarowane przez producenta w deklaracji właściwości użytkowych.

Ze względu na nieuniknione podczas produkcji niedokładności, wymiary rzeczywiste różnią się od wymiarów nominalnych. Te różnice nazywane są odchyłkami (górną i dolną). Wartości maksymalnych odchyłek, pomiędzy wymiarami rzeczywistymi a nominalnymi, powinny być deklarowane przez producenta w deklaracji właściwości użytkowych.

Rysunek. Wymiary nominalne elementu murowego

Wymiary rzeczywiste elementu murowego

Wymiar rzeczywisty elementu murowego to wymiar wynikający z pomiaru i powinien zawierać się w zakresie deklarowanych odchyłek od wymiaru nominalnego.

Wymiary koordynacyjne elementu murowego

Wymiary koordynacyjne elementu murowego (w murze) są to wymiary (l_k, h_k) wynikające z koordynacji wymiarowej, której odpowiada wymiar elementu murowego łącznie z naddatkami na złącza lub spoiny z uwzględnieniem odchyłek wymiarów.

Rysunek. Wymiary koordynacyjne elementu murowego

Odchyłki wymiarów dla elementów murowych

Kategorię odchyłek wymiarów dla elementów murowych określonego rodzaju należy deklarować zgodnie z zapisami w odpowiedniej normie EN 771. Odchyłki wymiarów rzeczywistych (zmierzonych) od deklarowanych oraz odchylenie powierzchni wspornych od płaszczyzn równoległych (równoległość) i od płaszczyzny (płaskość) nie powinny przekraczać wartości podanych poniżej w zależności od rodzaju elementu murowego:
 

• Elementy murowe ceramiczne. Różnica dla wszystkich wymiarów między wartością deklarowaną, a wartością średnią obliczoną na podstawie pomiarów określonej liczby elementów, nie powinna być większa niż jedna wartości przypisanych do kategorii określonych w PN-EN 771-1 dla elementów P i dla elementów U. Wartość obliczoną należy zaokrąglić do 1 mm.
   
• Elementy murowe silikatowe. Kategorię odchyłek wymiarów należy deklarować zgodnie z Tablicą 1 w PN-EN 771-2. Rzeczywiste odchyłki od wartości średniej długości, szerokości i wysokości są różnicami między deklarowanymi wymiarami nominalnymi, a wartościami średnimi z pomiarów określonej liczby elementów. Rzeczywiste odchyłki od poszczególnych pomiarów są różnicami pomiędzy wartościami średnimi z pomiarów, a poszczególnymi wartościami zmierzonymi.
   
• Elementy murowe z betonu kruszywowego (z kruszywami zwykłymi i lekkimi). Kategorię odchyłek wymiarów należy deklarować zgodnie z PN-EN 771-3. Sprawdza się rzeczywiste wymiary poszczególnych elementów.  Dla najwyższej kategorii odchyłek wymiarowych producent powinien deklarować maksymalne odchylenia powierzchni wspornej od płaszczyzny (płaskość powierzchni wspornej) i od płaszczyzn równoległych (równoległość powierzchni wspornej).
   
• Elementy murowe z autoklawizowanego betonu komórkowego kształtowane regularnie. Dopuszczalne odchyłki wymiarów dotyczące pojedynczych elementów murowych przeznaczonych do murowania z zastosowaniem zaprawy według EN 998-2 nie powinny przekraczać wartości podanych dla określonej kategorii odchyłek wymiarowych zgodnie z PN-EN 771-4.
   
• Elementy murowe z kamienia sztucznego. Wymiary rzeczywiste poszczególnych elementów kształtowanych regularnie powinny być zgodne z deklarowanymi wymiarami nominalnymi, z uwzględnieniem odchyłek wymiarów podanych w Tablicy 1 w PN-EN 771-5. Dla elementów przeznaczonych do stosowania z zaprawą do cienkich spoin, producent powinien deklarować maksymalne odchylenia powierzchni wspornej od płaszczyzny oraz od płaszczyzn równoległych.
   
• Elementy murowe z kamienia naturalnego. Dopuszczalne odchyłki wymiarów poszczególnych elementów murowych powinny być takie, jak podano w Tablicy 1 w PN-EN 771-6.

Rozpiętość wymiarów elementów murowych

Tylko dla ceramicznych elementów murowych deklarowane są maksymalne rozpiętości każdego podawanego wymiaru. Jest to różnica między największymi i najmniejszymi wartościami danego wymiaru poszczególnych elementów murowych. W PN-EN 771-1 podano oddzielne kategorie rozpiętości wymiarowych w zależności od rodzaju ceramicznego elementu murowego: dla elementów P oraz dla elementów U. Wartości rozpiętości wymiarów należy zaokrąglić do: 1 mm.

Płaskość powierzchni wspornych (kładzenia) elementów murowych

Płaskość powierzchni wspornych (kładzenia) jest to maksymalne odchylenie powierzchni wspornej elementu murowego od płaszczyzny.

Elementy murowe przeznaczone do stosowania z zaprawą do cienkich spoin, powinny mieć płaskie powierzchnie wsporne. Maksymalne odchylenie powierzchni wspornych od płaszczyzny nie powinno przekroczyć wartości podanych w odpowiedniej normie serii EN 771 (badanie zgodnie z EN 772-20).

Równoległość powierzchni wspornych (kładzenia) elementów murowych

Równoległość powierzchni wspornych (kładzenia) jest to odchylenie powierzchni wspornych od płaszczyzn równoległych.

Elementy murowe przeznaczone do stosowania z zaprawą do cienkich spoin, powinny mieć równoległe płaszczyzny wsporne. Maksymalne odchylenie powierzchni wspornych od płaszczyzn równoległych nie powinno przekroczyć wartości podanych w odpowiedniej normie serii EN 771. Badania przeprowadza się zgodnie z EN 772-16.