Leksykon

Wapno hydratyzowane

W budownictwie wapno stosowane jest najczęściej w postaci wapna hydratyzowanego (wapno gaszone). W Polsce nazwę wapno hydratyzowane stosowano wcześniej zamiennie z nazwą wapno suchogaszone.

Zgodnie z normą PN-EN 459-1 wapno hydratyzowane może występować w różnych postaciach: wapno suchogaszone w proszku (S), ciasto wapienne (S PL) i mleko wapienne (S ML), w zależności od sposobu gaszenia i ilości użytej wody.

 

Wapno hydratyzowane jest to wapno powietrzne, głównie w postaci sproszkowanego wodorotlenku wapnia Ca(OH)2 lub wodorotlenku wapnia i wodorotlenku magnezu Ca(OH)2 + Mg(OH)2. Jest produktem naturalnym, bardzo dobrze odpowiadającym wymaganiom budownictwa zrównoważonego. Jest również produktem czystym chemicznie, co wynika z procesu produkcyjnego w którym wykorzystywane są czyste chemicznie surowce wyjściowe.

 

Wapno hydratyzowane otrzymuje się jako wynik kontrolowanego gaszenia wodą wapna palonego.

 

Wapno hydratyzowane - gaszenie wapna

 

Gaszenie wapna jest to łączenie wapna palonego z wodą. Zachodzi wówczas reakcja hydratacji, podczas której gwałtownie zwiększa się objętość i wydzielają się duże ilości ciepła. W rezultacie powstaje wodorotlenek wapnia Ca(OH)2 nazywany wapnem hydratyzowanym.

 

Należy zwrócić uwagę na to, że podczas gaszenia następuje reakcja egzotermiczna, wydziela się dużo ciepła, co może doprowadzić do poparzeń, a w skrajnych, niekorzystnych przypadkach nawet do pożaru. Dlatego przechowywanie wapna na budowie wymaga uwagi i bezwzględnego stosowania odpowiednich przepisów BHP. Przy gaszeniu wapna należy stosować okulary, rękawice, odzież ochronną, z uwagi na wysoką temperaturę wapna, ryzyko rozprysku i poparzenia, a także ze względu na alkaliczny charakter wapna.

 

Podczas gaszenia wapna, czyli otrzymywania wapna hydratyzowanego, bardzo ważne jest dostosowanie procesu gaszenia do reaktywności wapna. Reaktywność wapna palonego oznacza czas, po jakim jego temperatura podczas gaszenia wodą osiąga 60°C. Producent wapna palonego powinien dostarczać instrukcję jego gaszenia.

 

Wapno suchogaszone o najlepszych właściwościach uzyskuje się z wapna palonego zawierającego do ok. 15 % domieszek krzemionki, tlenku glinu i żelaza. Podczas gaszenia małą ilością wody te domieszki nie są wypłukiwane i w gotowym wapnie suchogaszonym polepszają jego właściwości hydrauliczne (odporność na wodę i wilgoć) oraz wytrzymałość wykonanej z niego zaprawy.

Wapno suchogaszone jest spoiwem łatwym w stosowaniu, a jego gęstość nasypowa jest w granicach od 430 do 540 kg/m3 . Wykorzystywane jest np. do produkcji suchych zapraw, do stabilizacji podłoża gruntowego czy też jako składnik asfaltowych mieszanek do nawierzchni drogowych.

 

Ciasto wapienne otrzymywane jest, zależnie od składu wapna palonego, poprzez gaszenie nadmiarem wody, w ilości od 45 do 75%. Jest ono plastyczną mieszaniną wodorotlenku wapniowego i nasyconego roztworu wodorotlenku wapniowego w wodzie.

Ciasto wapienne ma gęstość objętościową od 1300 do 1450 kg/m3, i powinno być lepkie, tłuste i jednolite, bez grudek. Jest stosowane jako spoiwo do wyrobu zapraw tynkarskich i charakteryzuje się lepszą plastycznością od wapna suchogaszonego.

 

Mleko wapienne otrzymuje się przez rozcieńczenie ciasta wapiennego lub gaszenie wapna palonego dużym nadmiarem wody. Stanowi koloidalną zawiesinę wodorotlenku wapniowego w wodzie.

 

Właściwości wapna hydratyzowanego:

  • tradycyjny, całkowicie naturalny materiał wiążący;
  • trwały w czasie, czego potwierdzeniem są takie historyczne budowle jak Wielki mur Chiński, akwedukty rzymskie, zamek na Wawelu;
  • trwały w różnych warunkach i klimatach, zarówno łagodnych (np. Włochy, Francja, Grecja) i ostrych (Europa północno-wschodnia, np. Polska, Litwa), jak też suchych i mokrych;
  • opóźnia proces twardnienia zaprawy w takim stopniu który umożliwia optymalne pod względem technicznym i czasowym wykonanie muru;
  • wysoka urabialność (połączenie plastyczności oraz więźliwości wody) pozwala uzyskać łatwe do przygotowania i rozprowadzenia zaprawy murarskie, tynkarskie itd. na różnych rodzajach powierzchni
  • w zaprawach, tynkach, farbach zapewnia bardzo dobrą przyczepność do najróżniejszych powierzchni, również gładkich, co np. zapewnia wyższą trwałość, rysoodporność i szczelność muru;
  • poprzez odpowiednie dozowanie wapna można zapewnić mniejszą wytrzymałość zaprawy murarskiej od wytrzymałości elementów murowych, co w przypadku sytuacji awaryjnych (np. przeciążenia muru) prowadzi do wcześniejszego uszkodzenia zaprawy niż elementów murowych, a tym samym późniejszego łatwiejszego i tańszego naprawienia muru;
  • w zaprawie murarskiej w murze powoduje samozabliźnianie/samozamykanie drobnych rys, co pozwala na zachowanie szczelności muru;
  • zwiększa odporność konstrukcji murowej na obciążenia dynamiczne;
  • wysoka paroprzepuszczalność umożliwia odciąganie wilgoci z murów i tynków;
  • ze względu na wysokie ph znacząco redukuje rozwój insektów i grzybów, tradycyjne bielenie ścian było skutecznym sposobem na utrzymanie higieny;
  • zastosowane w tynkach, farbach i innych materiałach budowlanych znacząco wpływa na poprawę komfortu pomieszczeń;