Leksykon

Systemy oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobów budowlanych

Ocena i weryfikacja stałości właściwości użytkowych wyrobów budowlanych wykonywana jest zgodnie z jednym z systemów określonych w przepisach budowlanych.
System oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych jest to katalog działań zarówno producenta jak i jednostki zewnętrznej oraz wydawanych na tej podstawie dokumentów.

Systemy, wg których należy przeprowadzać ocenę i weryfikację stałości właściwości użytkowych wyrobów budowlanych

 

Dla wyrobów budowlanych, dla których wydano zharmonizowane specyfikacje techniczne, odpowiednie systemy oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych podane są w załączniku V do rozporządzenia Nr 305/2011 (CPR).


W rozporządzeniu ministra infrastruktury i budownictwa z dnia 17 listopada 2016 podano krajowe systemy oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobów budowlanych, dotyczące wyrobów dla których nie wydano zharmonizowanej specyfikacji technicznej.
W specyfikacji technicznej powinien być podany system (lub systemy) według którego należy przeprowadzać ocenę i weryfikację właściwości użytkowych wyrobu budowlanego objętego tą specyfikacją.

 

Komisja Europejska ustala w drodze aktów delegowanych, który system lub które systemy mają zastosowanie do danego wyrobu budowlanego lub rodziny wyrobów budowlanych lub danej zasadniczej charakterystyki, uwzględniając w szczególności ich wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo ludzi oraz wpływ na środowisko. Ustalony system (lub systemy) wskazywany jest w mandacie do przyjęcia normy zharmonizowanej oraz w zharmonizowanych specyfikacjach technicznych.

 

Porównanie europejskiego i krajowego systemu oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobów budowlanych

Systemy europejskie

(wg rozporządzenia 305/2011 CPR) dotyczy wyrobów budowlanych,
dla których wydano zharmonizowane specyfikacje techniczne

Systemy krajowe

(wg rozporządzenia z 17 listopada 2016, wydanego na podstawie ustawy Prawo budowlane) dotyczy wyrobów budowalnych dla których nie wydano zharmonizowanych specyfikacji technicznych

Deklaracja właściwości użytkowych w odniesieniu do zasadniczych charakterystyk wyrobu budowlanego, sporządzana jest przez producenta zgodnie z poniższymi zasadami, określonymi dla każdego z systemów:
System 1+  
  1. producent przeprowadza:
    • zakładową kontrolę produkcji;
    • dalsze badania próbek pobranych w zakładzie zgodnie z ustalonym planem badań;
  2. jednostka notyfikowana certyfikująca wyrób wydaje certyfikat stałości właściwości użytkowych wyrobu na podstawie:
    • ustalenia typu wyrobu na podstawie badań typu (w tym pobierania próbek), obliczeń typu, tabelarycznych wartości lub opisowej dokumentacji wyrobu;
    • wstępnej inspekcji zakładu produkcyjnego i zakładowej kontroli produkcji;
    • stałego nadzoru, oceny i ewaluacji zakładowej kontroli produkcji;
    • kontrolnego badania próbek pobranych przed wprowadzeniem wyrobu do obrotu.
  1. producent określa typ wyrobu oraz prowadzi:
    • zakładową kontrolę produkcji;
    • badania próbek pobranych przez niego w zakładzie produkcyjnym zgodnie z ustalonym przez niego planem badań;
  2. jednostka akredytowana certyfikująca wyrób przeprowadza:
    • ocenę właściwości użytkowych wyrobu budowlanego na podstawie badań próbek pobranych przez tę jednostkę, obliczeń, tabelarycznych wartości lub opisowej dokumentacji tego wyrobu;
    • wstępną inspekcję zakładu produkcyjnego i zakładowej kontroli produkcji;
    • wydanie krajowego certyfikatu stałości właściwości użytkowych;
    • kontynuację nadzoru, oceny i ewaluacji zakładowej kontroli produkcji;
    • badania kontrolne próbek pobranych przez tę jednostkę w zakładzie produkcyjnym lub w obiektach magazynowych producenta.
System 1
  1. producent przeprowadza:
    • zakładową kontrolę produkcji;
    • dalsze badania próbek pobranych w zakładzie zgodnie z ustalonym planem badań;
  2. jednostka notyfikowana certyfikująca wyrób wydaje certyfikat stałości właściwości użytkowych wyrobu na podstawie:
    • ustalenia typu wyrobu na podstawie badań typu (w tym pobierania próbek), obliczeń typu, tabelarycznych wartości lub opisowej dokumentacji wyrobu;
    • wstępnej inspekcji zakładu produkcyjnego i zakładowej kontroli produkcji;
    • stałego nadzoru, oceny i ewaluacji zakładowej kontroli produkcji.
  1. producent określa typ wyrobu oraz prowadzi:
    • zakładową kontrolę produkcji;
    • badania próbek pobranych przez niego w zakładzie produkcyjnym zgodnie z ustalonym przez niego planem badań;
  2. jednostka akredytowana certyfikująca wyrób przeprowadza:
    • ocenę właściwości użytkowych wyrobu budowlanego na podstawie badań próbek pobranych przez tę jednostkę, obliczeń, tabelarycznych wartości lub opisowej dokumentacji tego wyrobu;
    • wstępną inspekcję zakładu produkcyjnego i zakładowej kontroli produkcji;
    • wydanie krajowego certyfikatu stałości właściwości użytkowych;
    • kontynuację nadzoru, oceny i ewaluacji zakładowej kontroli produkcji;
System 2+
  1. producent przeprowadza:
    • ustalenia typu wyrobu na podstawie badań (w tym pobierania próbek), obliczeń typu, tabelarycznych wartości lub opisowej dokumentacji wyrobu;
    • zakładową kontrolę produkcji;
    • badania próbek pobranych w zakładzie zgodnie z ustalonym planem badań;
  2. jednostka notyfikowana certyfikująca kontrolę produkcji wydaje certyfikat zgodności zakładowej kontroli produkcji na podstawie:
    • wstępnej inspekcji zakładu produkcyjnego i zakładowej kontroli produkcji;
    • stałego nadzoru, oceny i ewaluacji zakładowej kontroli produkcji;
  1. producent określa typ wyrobu oraz prowadzi:
    • ocenę właściwości użytkowych wyrobu budowlanego na podstawie badań próbek pobranych przez niego, obliczeń, tabelarycznych wartości lub opisowej dokumentacji tego wyrobu;
    • zakładową kontrolę produkcji;
    • badania próbek pobranych przez niego w zakładzie produkcyjnym zgodnie z ustalonym przez niego planem badań;
  2. jednostka akredytowana certyfikująca przeprowadza:
    • wstępną inspekcję zakładu produkcyjnego i zakładowej kontroli produkcji;
    • wydanie krajowego certyfikatu zgodności zakładowej kontroli produkcji;
    • kontynuację nadzoru, oceny i ewaluacji zakładowej kontroli produkcji;
System 3
  1. producent przeprowadza zakładową kontrolę produkcji;
  2. notyfikowane laboratorium badawcze dokonuje ustalenia typu wyrobu na podstawie badań typu (w oparciu o próbki pobrane do badań przez producenta), obliczeń typu, tabelarycznych wartości lub opisowej dokumentacji wyrobu.
  1. producent określa typ wyrobu oraz prowadzi zakładową kontrolę produkcji;
  2. akredytowane laboratorium badawcze dokonuje oceny właściwości użytkowych wyrobu budowlanego na podstawie badań próbek pobranych przez producenta, obliczeń, tabelarycznych wartości lub opisowej dokumentacji tego wyrobu.
System 4
  1. producent przeprowadza:
    • ustalenia typu wyrobu na podstawie badań typu, obliczeń typu, tabelarycznych wartości lub opisowej dokumentacji wyrobu;
    • zakładową kontrolę produkcji;
  2. brak zadań dla jednostki notyfikowanej
  1. producent określa typ wyrobu oraz prowadzi:
    • ocenę właściwości użytkowych wyrobu budowlanego na podstawie badań, obliczeń, tabelarycznych wartości lub opisowej dokumentacji tego wyrobu;
    • zakładową kontrolę produkcji;
  2. jednostka akredytowana nie uczestniczy w ocenie i weryfikacji właściwości wyrobu

 

Porównanie systemów oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobów budowlanych

 

W systemie europejskim (wg CPR) rozróżnia się następujące jednostki notyfikowane:

  1. jednostkę certyfikującą wyrób: rządowa lub pozarządowa jednostka notyfikowana, posiadająca niezbędne kompetencje do przeprowadzania leżącej w jej obowiązkach certyfikacji wyrobu zgodnie z określonymi zasadami procedury i zarządzania;
  2. jednostkę certyfikującą zakładową kontrolę produkcji: jednostka notyfikowana, rządowa lub pozarządowa, posiadająca niezbędne kompetencje do przeprowadzania leżącej w jej obowiązkach certyfikacji zakładowej kontroli produkcji zgodnie z określonymi zasadami procedury i zarządzania;
  3. laboratorium badawcze: notyfikowane laboratorium, które mierzy, sprawdza, bada, kalibruje lub w inny sposób określa charakterystyki lub właściwości użytkowe materiałów lub wyrobów budowlanych.

 

W krajowym systemie oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobów budowlanych uczestniczą jednostki certyfikujące oraz laboratoria badawcze akredytowane zgodnie z ustawą z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku niebędące akredytowanymi jednostkami własnymi producenta.

 


 

Normy i przepisy budowlane