Stopa fundamentowa
Stopa fundamentowa jest elementem posadowienia konstrukcji przenoszącym obciążenia z pojedynczego słupa na podłoże gruntowe. Stopy fundamentowe występują również przy posadowieniu innych elementów konstrukcji np. krótkich odcinków ścian, kominów itp.
Podstawa stopy fundamentowej
Podstawy stóp fundamentowych są z reguły w kształcie kwadratu lub prostokąta. Pod słupami, w których występują siły osiowe, wykonuje się stopy fundamentowe o rzucie kwadratu, natomiast pod słupami obciążonymi mimośrodowo – stopy prostokątne (rys.1).
a) b)
Rysunek 1. Stopy fundamentowe: a) obciążona osiowo, b) obciążona mimośrodowo.
Obciążenie stóp fundamentowych stanowi siła skupiona i moment zginający działające w podstawie słupa równoważone przez odpór gruntu. Sprawdzenie warunków granicznych nośności obejmuje sprawdzenie nośności podłoża oraz nośności samej stopy na zginanie i ścinanie (przebicie).
Przekroje stóp fundamentowych
Stopy fundamentowe wykonuje się na ogół jako żelbetowe o przekroju prostokątnym (rys. 2a) lub, przy stopach o większych rozmiarach w celu ograniczenia zużycia betonu, o przekroju trapezowym lub schodkowym (rys. 2b i 2c). Proporcje wymiarów stóp fundamentowych żelbetowych z reguły spełniają warunek tg α < 1,0.
Rysunek 2. Stopy fundamentowe żelbetowe: a) prostopadłościenna, b) ostrosłupowa, c) schodkowa.
Stopy fundamentowe prefabrykowane
Stopy fundamentowe można wykonywać jako żelbetowe monolityczne lub prefabrykowane. Stopy fundamentowe prefabrykowane stosowane są często w budownictwie przemysłowym. Prefabrykacji podlegają zarówno same podstawy słupów (cokół jest wtedy wykonywany na mokro na budowie) jak i całe stopy. Dla słupów prefabrykowanych wykonuje się często stopy z otworem, tzw. „kielichem” umożliwiającym zamocowanie podstawy słupa (rys.3). Przy dużych obciążeniach stosuje się nawet sprężone fundamenty o rzucie kołowym.
Rysunek 3. Stopa fundamentowa kielichowa.
Stopy fundamentowe betonowe
Stopy fundamentowe można wykonywać również jako betonowe (rys. 4).
Wysokość stóp fundamentowych betonowych dobierana jest z warunku tg α ≥ 1,5 ÷ 2,0 (rys.4) tak, aby były one poddane głównie ściskaniu. Prowadzi to do znacznie większych wysokości niż wysokości stóp żelbetowych i przy większych obciążeniach jest rozwiązaniem nieekonomicznym. W przeszłości wykonywano również stopy murowane.
Rysunek 4. Przekroje poprzeczne stóp fundamentowych betonowych: a) trapezowa, b) prostokątna, c) schodkowa.