Służba Geodezyjna i Kartograficzna – struktura i zadania

Centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach geodezji i kartografii jest Główny Geodeta Kraju.

Nadzór nad Głównym Geodetą Kraju sprawuje minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa.

Główny Geodeta Kraju wykonuje swoje zadania przy pomocy Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii.

Organizację Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii określa statut nadany przez Prezesa Rady Ministrów, w drodze rozporządzenia.

Organizację wewnętrzną i szczegółowy zakres zadań Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii określa Główny Geodeta Kraju w regulaminie organizacyjnym.

Nowelizacja ustawy prawo geodezyjne i kartograficzne wprowadziła szereg zmian. W tekście poniżej na czerwono zaznaczono zapisy obowiązujące do 31.07.2020r. oraz na zielone zapisy, które obowiązują od 31.07.2020r.

Służba Geodezyjna i Kartograficzna

Służbę Geodezyjną i Kartograficzną stanowią:

1. organy nadzoru geodezyjnego i kartograficznego:
   1. Główny Geodeta Kraju,
   2. wojewoda wykonujący zadania przy pomocy wojewódzkiego inspektora nadzoru geodezyjnego i kartograficznego jako kierownika inspekcji geodezyjnej i kartograficznej, wchodzącej w skład zespolonej administracji rządowej w województwie;
       
2. organy administracji geodezyjnej i kartograficznej:
   1. marszałek województwa wykonujący zadania przy pomocy geodety województwa wchodzącego w skład urzędu marszałkowskiego,
   2. starosta wykonujący zadania przy pomocy geodety powiatowego wchodzącego w skład starostwa powiatowego.

Starosta na wniosek gminy powierza wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta), w drodze porozumienia, prowadzenie spraw należących do zakresu jego zadań i kompetencji, w tym wydawanie decyzji administracyjnych.
 

Wójt (burmistrz, prezydent miasta) prowadzi sprawy powierzone przy pomocy geodety gminnego wchodzącego w skład urzędu gminy.

Zadania Służby Geodezyjnej i Kartograficznej

Do zadań Służby Geodezyjnej i Kartograficznej należy w szczególności:

1. realizacja polityki państwa w zakresie geodezji i kartografii;
2. organizowanie i finansowanie prac geodezyjnych i kartograficznych, w tym:
   1. rejestracji stanów prawnych i faktycznych nieruchomości (kataster),
   2. pomiarów geodezyjnych i opracowań kartograficznych,
   3. fotogrametrycznych zdjęć powierzchni kraju i opracowań fotogrametrycznych,
   4. wydawania urzędowych map i atlasów terytorium Polski,
   5. prowadzenia krajowego systemu informacji o terenie;
3. prowadzenie państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego w tym jego tworzenie, ewidencjonowanie i utrzymywanie oraz aktualizacja i udostępnianie danych;
4. kontrolowanie urzędów, instytucji publicznych i przedsiębiorców w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących geodezji i kartografii;
5. prowadzenie państwowego rejestru granic oraz powierzchni jednostek podziału podziałów terytorialnego terytorialnych kraju;
6. sporządzanie map topograficznych i tematycznych kraju oraz mapy zasadniczej;
7. nadawanie, do czasu utworzenia odpowiednich samorządów zawodowych, uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii, prowadzenie rejestru osób uprawnionych oraz współpraca z tymi samorządami zawodowymi;
8. współpraca z wyspecjalizowanymi w dziedzinie geodezji i kartografii organizacjami krajowymi, międzynarodowymi i regionalnymi oraz organami i urzędami innych krajów;
9. inicjowanie prac naukowych i badawczo-rozwojowych w zakresie standardów organizacyjno-technicznych oraz zastosowania metod informatycznych, fotogrametrycznych i satelitarnych w dziedzinie geodezji i kartografii oraz w krajowym systemie informacji o terenie;
10. prowadzenie spraw związanych z ochroną informacji niejawnych w działalności geodezyjnej i kartograficznej;
11. przygotowanie organizacyjno-techniczne i wdrożenie katastru.

Zadania Głównego Geodety Kraju

Główny Geodeta Kraju wykonuje zadania określone w ustawie prawo geodezyjne i kartograficzne, a w szczególności:

1. nadzoruje realizację polityki państwa w zakresie geodezji i kartografii;
2. pełni funkcję organu wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego w stosunku do wojewódzkich inspektorów nadzoru geodezyjnego i kartograficznego, a także nadzoruje i kontroluje ich działania;
3. prowadzi centralny zasób geodezyjny i kartograficzny oraz dysponuje środkami Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym;
4. zakłada podstawowe osnowy geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne i prowadzi w oparciu o bazę danych państwowy rejestr podstawowych osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych;
5. inicjuje i koordynuje działania w zakresie tworzenia zintegrowanego systemu informacji o nieruchomościach oraz tworzy i utrzymuje, we współpracy z innymi organami administracji publicznej, infrastrukturę techniczną tego systemu;
6. zakłada i prowadzi, we współpracy z właściwymi organami administracji publicznej, bazę danych, oraz prowadzi na podstawie tej bazy, państwowy rejestr granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju, zintegrowany z ewidencją gruntów i budynków oraz ewidencją miejscowości, ulic i adresów, umożliwiający gromadzenie, aktualizowanie i udostępnianie danych dotyczących:
   1. granic państwa,
   2. granic jednostek podziałów terytorialnych kraju, w tym w szczególności:
      • zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa,
      • podziału kraju na potrzeby ewidencji gruntów i budynków,
      • podziału kraju na potrzeby statystyki publicznej,
      • podziału kraju ze względu na właściwość miejscową sądów,
      • podziału kraju ze względu na właściwość miejscową organów i jednostek organizacyjnych administracji specjalnej, w szczególności: archiwów państwowych, urzędów skarbowych, izb administracji skarbowej, nadleśnictw, regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych, zarządów zlewni Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, regionalnych zarządów gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, urzędów morskich,
   3. granic pasa nadbrzeżnego, granic portów i przystani morskich, morskiej linii brzegowej, linii podstawowej i granicy morza terytorialnego Rzeczypospolitej Polskiej,
   4. pola powierzchni jednostek zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa, pola powierzchni obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej oraz pola powierzchni jednostek podziału kraju na potrzeby ewidencji gruntów i budynków,
   5. adresów i ich lokalizacji przestrzennej;
7. współpracuje z wyspecjalizowanymi w dziedzinie geodezji i kartografii organizacjami międzynarodowymi, regionalnymi oraz organami i urzędami innych krajów;
8. inicjuje prace naukowe i badawczo-rozwojowe w zakresie standardów organizacyjno-technicznych oraz zastosowania metod informatycznych, fotogrametrycznych i satelitarnych w dziedzinie geodezji i kartografii oraz w krajowym systemie informacji o terenie;
9. nadaje uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii, prowadzi rejestr osób uprawnionych oraz współpracuje z samorządami i organizacjami zawodowymi geodetów i kartografów;
10. prowadzi sprawy związane z ochroną informacji niejawnych w działalności geodezyjnej i kartograficznej;
11. koordynuje działania organów administracji publicznej oraz innych podmiotów realizujących zadania publiczne dotyczące baz danych obejmujące zbiory danych przestrzennych infrastruktury informacji przestrzennej, oraz standardowych opracowań kartograficznych, a także współdziała, na podstawie odrębnych porozumień, w zakresie merytorycznym i finansowym w ich realizacji;
12. tworzy, prowadzi i udostępnia:
    1. bazę danych obiektów ogólnogeograficznych,  
    2. zintegrowane kopie baz danych obiektów topograficznych,  
    3. bazę zobrazowań lotniczych i satelitarnych oraz ortofotomapy i numerycznego modelu terenu, 
    4. standardowe opracowania kartograficzne w skalach: 1:25 000, 1:50 000, 1:100 000, 1:250 000, 1:500 000, 1:1 000 000,
    5. kartograficzne opracowania tematyczne i specjalne;
13. prowadzi sprawy związane ze standaryzacją polskojęzycznego nazewnictwa obiektów geograficznych położonych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej oraz bazę danych państwowego rejestru nazw geograficznych,  zawierającą aktualne i historyczne informacje dotyczące:
    1. nazw miejscowości i ich części oraz obiektów fizjograficznych, o których mowa w ustawie z dnia 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych,
    2. polskojęzycznego brzmienia nazw obiektów geograficznych położonych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej;
14. zakłada i prowadzi dla obszaru kraju bazę danych geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu, zwaną dalej „krajową bazą GESUT”;
15. opracowuje i przedkłada Radzie Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa, projekty rządowych programów realizacji zadań z dziedziny geodezji i kartografii, a w szczególności w zakresie: modernizacji ewidencji gruntów i budynków (katastru nieruchomości), tworzenia baz danych obiektów topograficznych i ogólnogeograficznych wraz z numerycznymi modelami rzeźby terenu, opracowań tematycznych i specjalnych, zobrazowań lotniczych i satelitarnych oraz ortofotomapy i numerycznego modelu terenu;
16. tworzy system i program szkoleń w dziedzinie geodezji i kartografii oraz współdziała z ośrodkami naukowymi, badawczo-rozwojowymi i organizacjami zawodowymi w realizacji tych szkoleń;
17. utrzymuje i rozbudowuje infrastrukturę i systemy teleinformatyczne umożliwiające dostęp do danych przestrzennych centralnego zasobu geodezyjnego i kartograficznego oraz usług związanych z tymi danymi.

Wojewódzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego

Wojewódzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego działający w imieniu wojewody wykonuje zadania niezastrzeżone na rzecz organów administracji geodezyjnej i kartograficznej, a w szczególności:

1. kontroluje przestrzeganie i stosowanie przepisów ustawy, a w szczególności:
   1. zgodność wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych z przepisami ustawy,
   2. posiadanie uprawnień zawodowych przez osoby wykonujące samodzielne funkcje w dziedzinie geodezji i kartografii;
2. kontroluje działania administracji geodezyjnej i kartograficznej;
3. współdziała z Głównym Geodetą Kraju oraz organami kontroli państwowej w zakresie właściwości nadzoru geodezyjnego i kartograficznego;
4. przechowuje kopie zabezpieczające baz danych, w szczególności bazy danych ewidencji gruntów i budynków;  
5. na wniosek starosty wyraża opinię o przygotowaniu gminy do przejęcia zadań w drodze porozumienia przez geodetę gminnego.

W rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego wojewódzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego jest organem:

1. pierwszej instancji w sprawach określonych w ustawie;
2. wyższego stopnia w stosunku do organów administracji geodezyjnej i kartograficznej.

Do zadań marszałka województwa w zakresie geodezji i kartografii należy w szczególności:

1. prowadzenie wojewódzkiego zasobu geodezyjnego i kartograficznego;
2. wykonywanie i udostępnianie kartograficznych opracowań tematycznych dla obszaru województwa;
3. tworzenie, w uzgodnieniu z Głównym Geodetą Kraju, oraz prowadzenie i udostępnianie bazy danych obiektów topograficznych oraz standardowych opracowań kartograficznych w skali 1:10 000;
4. analiza zmian w strukturze agrarnej oraz programowanie i koordynacja prac urządzeniowo-rolnych;
5. monitorowanie zmian w sposobie użytkowania gruntów oraz ich bonitacji;
6. współdziałanie z Głównym Geodetą Kraju w prowadzeniu państwowego rejestru granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju, w tym prowadzeniu bazy danych państwowego rejestru granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju w części dotyczącej obszaru województwa.

Zadania starosty w zakresie geodezji

Do zadań starosty należy w szczególności:

1. prowadzenie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, w tym:
   1. prowadzenie dla obszaru powiatu:
      • ewidencji gruntów i budynków (katastru nieruchomości);
      • geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu, w tym bazy danych zwanej dalej „powiatową bazą GESUT”;
      • gleboznawczej klasyfikacji gruntów;
   2. tworzenie, prowadzenie i udostępnianie dla obszaru powiatu baz danych rejestru cen i wartości nieruchomości i szczegółowych osnów geodezyjnych oraz dla terenów miast oraz zwartych zabudowanych i przeznaczonych pod zabudowę obszarów wiejskich bazy danych obiektów topograficznych o szczegółowości zapewniającej tworzenie standardowych opracowań kartograficznych w skalach 1:500–1:5000, zharmonizowane z bazami danych;
   3. tworzenie i udostępnianie dla obszaru powiatu standardowych opracowań kartograficznych co najmniej w jednej ze skal: 1:500, 1:1000, 1:2000, 1:5000;
2. koordynacja usytuowania projektowanych sieci uzbrojenia terenu;
3. zakładanie osnów szczegółowych;  
4. przeprowadzanie powszechnej taksacji nieruchomości oraz opracowywanie i prowadzenie map i tabel taksacyjnych dotyczących nieruchomości;
5. ochrona znaków geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych.

Główny Geodeta Kraju kontroluje działalność wojewódzkich inspektorów nadzoru geodezyjnego i kartograficznego.

Wojewódzcy inspektorzy nadzoru geodezyjnego i kartograficznego przeprowadzają kontrolę działalności organów administracji geodezyjnej i kartograficznej oraz wykonujących prace geodezyjne lub prace kartograficzne przedsiębiorców, a także państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, zwanych dalej „jednostkami organizacyjnymi”.

Kontrola działalności przedsiębiorcy oraz jednostki organizacyjnej, w zakresie wykonywania prac geodezyjnych lub prac kartograficznych, może dotyczyć:

• zgłaszania prac geodezyjnych lub prac kartograficznych;
• przekazywania do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego wyników prac geodezyjnych lub prac kartograficznych;
• przestrzegania przepisów dotyczących wykonywania samodzielnych funkcji w zakresie geodezji i kartografii;
• rzetelności wykonywania prac geodezyjnych lub prac kartograficznych.

ustawa prawo geodezyjne i kartograficzne – art. 6 - 9