Pozwolenie na budowę

Prawo budowlane zezwala na rozpoczęcie budowy lub wykonanie robót budowlanych (w zależności od rodzaju inwestycji i zakresu prac) na podstawie:

• ostatecznej (uprawomocnionej) decyzji o pozwoleniu na budowę;
• zgłoszenia budowy lub robót budowlanych;
• niektóre inwestycje nie wymagają ani pozwolenia ani zgłoszenia.

Kiedy jest wymagane pozwolenie na budowę?

Ustawa prawo budowlane zawiera listę budów i robót budowlanych, których realizacja nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. Jednocześnie określa inwestycje których realizacja wymaga wcześniejszego zgłoszenia. Pozostałe bodowy i roboty budowlane wymagają uzyskania pozwolenia na budowę.

Sprawdź wykaz robót budowlanych na zgłoszenie i nie wymagających zgłoszenia ani pozwolenia na budowę

Prawo budowlane nakłada obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę dla wszystkich przedsięwzięć, które wymagają przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko oraz przedsięwzięcia wymagające przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000, zgodnie z art. 59 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, wyłączeniem przedsięwzięć :

• parterowych budynków o powierzchni zabudowy do 35 m2, służących jako zaplecze do bieżącego utrzymania linii kolejowych, położonych na terenach stanowiących własność Skarbu Państwa, sytuowanych na obszarze Natura 2000;
• gospodarczych obiektów budowlanych o powierzchni zabudowy do 35 m2, przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 4,80 m, oraz stawów i zbiorników wodnych o powierzchni nieprzekraczającej 500 m2 i głębokości nieprzekraczającej 2 m od naturalnej powierzchni terenu, przeznaczonych wyłącznie na cele gospodarki leśnej i położonych na gruntach leśnych Skarbu Państwa, sytuowanych na obszarze Natura 2000;
• stanowisk postojowych dla samochodów osobowych do 10 stanowisk włącznie, sytuowanych na obszarze Natura 2000;

Pozwolenia na budowę wymagają roboty budowlane wykonywane przy obiekcie budowlanym wpisanym do rejestru zabytków.

Stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu.

Kto wydaje pozwolenie na budowę?

Wniosek o pozwolenie na budowę inwestor składa we właściwym organie administracji architektoniczno - budowlanej - najczęściej jest to starosta. W przypadku pozwoleń na budowę obiektów: usytuowanych na terenach przeznaczonych do utrzymania ruchu i transportu morskiego, hydrotechnicznych, dróg publicznych krajowych i wojewódzkich, lotnisk cywilnych, usytuowanych na obszarach kolejowych oraz na terenach zamkniętych - wniosek należy złożyć u wojewody.

Kto może złożyć wniosek o pozwolenie na budowę?

Pozwolenie na budowę może być wydane wyłącznie temu, kto:

• złożył wniosek w tej sprawie w okresie ważności decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;
• złożył oświadczenie, pod rygorem odpowiedzialności karnej, o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

 
Urząd wyda decyzję o odmowie pozwoleniu na budowę w przypadku rozpoczęcia robót budowlanych z naruszeniem przepisów – czyli przed uprawomocnieniem decyzji o pozwoleniu na budowę (jeżeli taka jest wymagana).
 

Wniosek o pozwolenie na budowę - wymagane dokumenty

Do wniosku o pozwolenie na budowę należy dołączyć:

• trzy egzemplarze projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego wraz z opiniami (od 19.09.2020r.) uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami wymaganymi przepisami szczególnymi (przeciwpożarowymi, sanitarnymi, ochrony środowiska, ochrony zabytków, itp.) oraz zaświadczeniem wydanym przez właściwą izbę samorządu zawodowego o wpisie projektanta na listę jej członków i posiadaniu wymaganego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej, aktualnym na dzień opracowania projektu; nie dotyczy to uzgodnienia i opiniowania przeprowadzanego w ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko albo oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000;
   
• oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. W przypadku gdy prawem do nieruchomości dysponuje więcej niż jedna osoba fizyczna lub prawna wymagana jest zgoda wszystkich tych osób;
   
• aktualną decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (czyli w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego); 
   
• pozwolenie, o którym mowa w art. 23 i art. 23a ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej, jeżeli jest ono wymagane (dotyczy to inwestycji polegających na wznoszeniu i wykorzystywaniu sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich);
   
• w przypadku obiektów zakładów górniczych oraz obiektów usytuowanych na terenach zamkniętych i terenach usytuowanych na terenie pasa technicznego, portów i przystani morskich, morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej, a także na innych terenach przeznaczonych do utrzymania ruchu i transportu morskiego, postanowienie o uzgodnieniu z organem administracji architektoniczno-budowlanej (starostą bądź wojewodą), projektowanych rozwiązań w zakresie:
  • linii zabudowy oraz elewacji obiektów budowlanych projektowanych od strony dróg, ulic, placów i innych miejsc publicznych;
  • przebiegu i charakterystyki technicznej dróg, linii komunikacyjnych oraz sieci uzbrojenia terenu, wyprowadzonych poza granice terenu zamkniętego, portów morskich i przystani morskich, a także podłączeń tych obiektów do sieci użytku publicznego.
     
• w przypadku drogi w transeuropejskiej sieci drogowej:
  • wynik audytu bezpieczeństwa ruchu drogowego, o którym mowa w art. 24l ust. 1 ustawy o drogach publicznych,
  • uzasadnienie zarządcy drogi, o którym mowa w art. 24l ust. 4 ustawy o drogach publicznych;
     
• umowę urbanistyczną, jeżeli jej zawarcie jest wymagane zgodnie z miejscowym planem rewitalizacji;
   
• w przypadku instalacji radiokomunikacyjnych – oświadczenie projektanta, posiadającego uprawnienia budowlane do projektowania, że instalacja radiokomunikacyjna nie spełnia warunków, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 60 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
   
• oświadczenie projektanta dotyczące możliwości podłączenia projektowanego obiektu budowlanego do istniejącej sieci ciepłowniczej, zgodnie z warunkami określonymi w art. 7b ustawy Prawo energetyczne, złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia;

Wniosek o pozwolenie na budowę w formie elektronicznej

Z dniem 1 lipca 2021r. weszły w życie przepisy, zgodnie z którymi można składać wniosek o pozwolenie na budowę zarówno w formie papierowej (jak dotychczas) oraz w formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem adresu elektronicznego.

Trzy egzemplarze projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego wymagane będą jedynie przy składaniu wniosku o pozwolenie na budowę w formie pisemnej.

W oddzielnym artykule piszemy na temat terminu wydania decyzji o pozwoleniu na budowę

Zasadniczo decyzja o pozwoleniu na budowę powinna być wydana w ciągu miesiąca, w bardziej skomplikowanych przypadkach w ciągu dwóch miesięcy. Jeżeli właściwy organ nie wyda decyzji w ciągu 65 dni grożą mu kary finansowe.

Uprawomocnienie decyzji o pozwoleniu na budowę

Zgodnie z ogólną zasadą, roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę.

Od decyzji o pozwoleniu na budowę wydanej przez organ pierwszej instancji (z reguły starostę) przysługuje odwołanie do organu wyższej instancji w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia. Odwołanie od decyzji starosty rozpoznaje wojewoda.

Decyzja starosty uzyskałaby cechę ostateczności (uprawomocniłaby się) w sytuacji, gdy strony w ustawowym terminie nie wniosłaby odwołania od niej albo gdy wszystkie strony zrzekłyby się prawa do odwołania.

Prawomocne mogą być zatem decyzje organu drugiej instancji, a także te decyzje organu pierwszej instancji, od których minął termin do wniesienia odwołania lub odwołanie nie przysługiwało na mocy przepisów szczególnych.

W praktyce najczęściej decyzja o pozwoleniu na budowę staje się prawomocna, jeśli żadna ze stron postępowania w sprawie pozwolenia na budowę, której decyzja została prawidłowo doręczona, nie złoży w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia, odwołania do wojewody.

Baza pozwoleń na budowę

Bazę pozwoleń na budowę (i nie tylko) można znaleźć na stronie Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego  https://wyszukiwarka.gunb.gov.pl/ 

Według podanych tam informacji rejestr zawiera dane (wprowadzone po 01.01.2016 r.) dot. wniosków o pozwolenie na budowę i decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszeń dotyczących budowy wolno stojących budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub na działkach, na których zostały zaprojektowane, wolno stojących parterowych budynków stacji transformatorowych i kontenerowych stacji transformatorowych o powierzchni zabudowy do 35 m2 oraz sieci: elektroenergetycznych obejmujących napięcie znamionowe nie wyższe niż 1 kV, wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych i telekomunikacyjnych.

Rejestr zawiera wyłącznie rozstrzygnięcia (decyzje administracyjne), które są rozstrzygnięciami wydanymi przez właściwy organ w I instancji.

Rejestr nie zawiera informacji dot. inwestycji realizowanych na terenach zamkniętych.

Dostępna na stronie GUNB wyszukiwarka pozwala w łatwy sposób dotrzeć do informacji o pozwoleniach na budowę i zgłoszeń.

ustawa prawo budowlane - art. 3.12; 28; 29; 32; 33

AKTUALIZACJA: lipiec 2023