Kalkulacja kosztów cyklu życia budynków
Ustawodawca przewidział możliwość wykorzystaniem rachunku kosztów cyklu życia, jako kryterium oceny ofert w postępowaniu o udzielenie zamówień publicznych.
Rachunek kosztów cyklu życia może obejmować w szczególności koszty:
poniesione przez zamawiającego lub innych użytkowników związane z:
a) nabyciem,
b) użytkowaniem, w szczególności zużycie energii i innych zasobów,
c) utrzymaniem,
d) wycofaniem z eksploatacji, w szczególności koszty zbierania i recyklingu.
Rachunek kosztów cyklu życia (Life Cycle Cost – LCC) obejmujący koszty ponoszone w czasie całego cyklu życia produktu, usługi lub roboty budowlanej nie jest niczym nowym, na rynku komercyjnym wykorzystywany jest od wielu lat, pozwala bowiem na wskazanie projektów, które będą najbardziej rentowne w długiej perspektywie. Na rynku zamówień publicznych wykorzystywany jest znacznie rzadziej.
Ustawa Prawo zamówień publicznych w art.7 zawiera definicję cyklu życia, jako kolejnych faz istnienia przedmiotu dostawy, usługi czy roboty budowlanej.
Cykl życia - definicja
Cykl życia to wszelkie możliwe kolejne lub powiązane fazy istnienia przedmiotu dostawy, usługi lub roboty budowlanej, w szczególności badanie, rozwój, projektowanie przemysłowe, testowanie, produkcję, transport, używanie, naprawę, modernizację, zmianę, utrzymanie przez okres istnienia, logistykę, szkolenie, zużycie, wyburzenie, wycofanie i usuwanie.
Jeżeli zamawiający szacuje koszty z wykorzystaniem podejścia opartego na rachunku kosztów cyklu życia przedmiotu zamówienia, musi określić w specyfikacji istotnych warunków zamówienia dane, które powinni przedstawić wykonawcy, oraz metodę, którą zastosuje do określenia kosztów cyklu życia na podstawie tych danych.
Metody te zostały określone w rozporządzeniu w sprawie metody kalkulacji kosztów cyklu życia budynków oraz sposobu przedstawiania informacji o tych kosztach.
Metoda kalkulacji kosztów cyklu życia budynku
Kalkulację kosztów cyklu życia budynku oblicza się, jako sumę kosztów nabycia, użytkowania oraz utrzymania budynku, obliczoną według wzoru:
Cg = Cn + Cuz + Cut
gdzie:
Cg – koszty cyklu życia budynku w 30-letnim okresie życia budynku,
Cn – koszty nabycia,
Cuz – koszty użytkowania,
Cut – koszty utrzymania.
Koszt nabycia budynku
Koszt nabycia zamawiający określa na podstawie ceny oferty.
Koszty użytkowania budynków
Koszty użytkowania związane z przewidywanym zużyciem energii końcowej lub nośników energii oraz wody oblicza się, jako sumę iloczynów ilości zużywanej w ciągu roku energii końcowej lub nośników energii oraz wody, cen jednostkowych energii końcowej lub nośnika energii oraz wody i okresu obliczeniowego, według wzoru:
gdzie:
Cuz – koszty użytkowania,
30 – okres obliczeniowy,
n – każdy kolejny rodzaj energii końcowej lub nośnika energii oraz wody z uwzględnieniem odprowadzania ścieków,
En – ilość n-tej energii końcowej lub n-tego nośnika energii oraz wody zużywanej w ciągu roku z uwzględnieniem odprowadzania ścieków,
Cjn – cena jednostkowa n-tej energii końcowej lub n-tego nośnika energii oraz wody z uwzględnieniem odprowadzania ścieków.
Zamawiający określa w specyfikacji istotnych warunków zamówienia minimalną charakterystykę energetyczną budynku, ze wskazaniem maksymalnej ilości energii końcowej lub nośników energii zużywanych w ciągu roku, oraz maksymalne zużycie wody w ciągu roku z uwzględnieniem odprowadzania ścieków..
Dane, o których mowa powyżej oblicza się zgodnie z przepisami wykonawczymi do ustawy o charakterystyce energetycznej budynków w oparciu o przyjęte założenia wynikające z dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych lub programu funkcjonalno-użytkowego.
Ceny jednostkowe energii końcowej lub nośników energii oraz wody zamawiający określa na podstawie umów zawartych przez niego z dostawcami energii końcowej lub nośników energii oraz wody lub taryfikatorów publikowanych przez dostawców energii końcowej lub nośników energii oraz wody.
Wykonawca przedstawia w ofercie przewidywaną ilość energii końcowej lub nośnika energii oraz wody zużywanych w ciągu roku.
W przypadku, gdy podana przez wykonawcę w ofercie przewidywana ilość energii końcowej, nośnika energii lub wody zużywana w ciągu roku jest niższa od wartości maksymalnej wskazanej przez zamawiającego, wykonawca przedstawia w ofercie rozwiązania, których zastosowanie zapewni osiągnięcie wskazanych przez niego wartości.
Koszt utrzymania budynku
Koszty utrzymania wynikające z eksploatacji budynku, umożliwiające utrzymanie budynku w należytym stanie technicznym i estetycznym, oblicza się jako sumę jednostkowych kosztów utrzymania wyrobów w okresie obliczeniowym pomniejszonych o wartość gwarancji wykonawcy dla danego wyrobu, według wzoru:
gdzie:
Cut – koszty utrzymania.,
i – każdy kolejny wyrób,
Ai – koszt utrzymania i-tego wyrobu w okresie obliczeniowym,
Bi – wartość gwarancji wykonawcy i-tego wyrobu.
Koszt utrzymania i-tego wyrobu w okresie obliczeniowym oblicza się według wzoru:
Ai= I · K · N
gdzie:
Ai – koszt utrzymania i-tego wyrobu w okresie obliczeniowym,
I – liczba jednostek wyrobu,
K – koszt wymiany jednostki wyrobu,
N – liczba cykli użytkowania wyrobu w okresie obliczeniowym.
Wartość gwarancji wykonawcy i-tego wyrobu oblicza się według wzoru:
Bi = (Ai · Og / 30)
gdzie:
Bi – wartość gwarancji wykonawcy i-tego wyrobu.
Og – okres gwarancji i-tego wyrobu wyrażony w latach.
Zamawiający określa w specyfikacji istotnych warunków zamówienia:
- rodzaje wyrobów uwzględnianych przy ustalaniu kosztu utrzymania − biorąc pod uwagę ich wpływ na funkcjonowanie budynku oraz szacowany koszt wyrobów z uwzględnieniem montażu;
- koszt wymiany jednostki wyrobu − na podstawie analizy indywidualnej lub kosztorysowych norm nakładów rzeczowych zawierających jednostkowe nakłady rzeczowe przy wykorzystaniu metody interpolacji i ekstrapolacji, z uwzględnieniem cen jednostkowych robót określonych na podstawie danych rynkowych
Zamawiający określa w specyfikacji istotnych warunków zamówienia liczbę cykli użytkowania wyrobu w okresie obliczeniowym, uwzględniając funkcję budynku oraz przewidywany sposób jego użytkowania.
Zamawiający ustala liczbę jednostek wyrobu na podstawie dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznych
wykonania i odbioru robót budowlanych albo programu funkcjonalno-użytkowego lub innych opracowań w przypadku realizacji obiektu budowlanego za pomocą dowolnych środków, zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego.
Wykonawca określa w ofercie okres gwarancji dla poszczególnych wyrobów.
W rachunku kosztów cyklu życia budynku nie uwzględnia się podatku od towarów i usług.
W przypadku zastosowania kalkulacji kosztów cyklu życia budynku w odniesieniu do części budynku, koszty nabycia, użytkowania oraz utrzymania oblicza się dla tej części.
Rozporządzenie w sprawie metody kalkulacji kosztów cyklu życia budynków oraz sposobu przedstawiania informacji o tych kosztach
Ustawa prawo zamówień publicznych
Normy i przepisy budowlane
- Ustawa z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz.U. 2019 poz. 2019 z późn. zmianami)
- Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 23 listopada 2021 r. w sprawie metody kalkulacji kosztów cyklu życia budynków oraz sposobu przedstawiania informacji o tych kosztach (Dz.U. 2021 poz. 2276 z późn. zmianami)