Hałas - definicja i rodzaje

Hałas stanowi zbiór dźwięków o różnych częstotliwościach i różnych wartościach ciśnienia akustycznego. Rozkład dźwięków złożonych na sumę dźwięków prostych (tonów) nazywamy wyznaczaniem widma lub analizą widmową (częstotliwościową) hałasu.

Definicja hałasu zapisana została również w rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne.

Hałas to każdy niepożądany dźwięk, który może być uciążliwy albo szkodliwy dla zdrowia lub zwiększyć ryzyko wypadku przy pracy.

Rodzaje hałasu

Ze względu na zakres częstotliwości rozróżnia się:
 

• hałas infradźwiękowy, w którego widmie występują składowe o częstotliwościach od 1 do 20 Hz;
   
• hałas słyszalny, w którego widmie występują składowe o częstotliwościach słyszalnych od ok. 16 Hz do 16000 Hz;
   
• hałas ultradźwiękowy, w którego widmie występują składowe o wysokich częstotliwościach słyszalnych i niskich ultradźwiękowych od 10 do 40 kHz
   

W przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny w środowisku pracy rozróżnia się hałas również ze względu na zmienność natężenia w czasie: hałas ustalony i hałas nieustalony, w tym najbardziej niebezpieczny – hałas impulsowy.

Hałas ustalony to hałas, którego poziom dźwięku w określonym miejscu, mierzony przy włączonej charakterystyce dynamicznej miernika poziomu dźwięku, zmienia się podczas obserwacji nie więcej niż o 5 dB.

Hałas nieustalony  to hałas, którego poziom dźwięku w określonym miejscu, mierzony przy włączonej charakterystyce dynamicznej miernika poziomu dźwięku, zmienia się podczas obserwacji więcej niż o 5 dB.

Hałas impulsowy  to hałas składający się z jednego lub wielu zdarzeń dźwiękowych, każde o czasie trwania mniejszym niż 1s.

Więcej na temat hałasu o zmiennym natężeniu w czasie, sposobów jego pomiaru piszemy w odrębnym artykule Hałas ustalony i nieustalony

Rodzaje hałasu i drgań w budynku

Hałas i drgania w budynku klasyfikowane są najczęściej ze względu na sposób ich przenoszenia oraz źródła ich pochodzenia.

Zgodnie z zapisami w poszczególnych częściach normy PN-B-02151 rozróżnia się następujące rodzaje hałasu:

• hałas zewnętrzny powietrzny,
• hałas wewnętrzny powietrzny i uderzeniowy,
• hałas instalacyjny, powstający od wyposażenia technicznego budynku,
• hałas pogłosowy.

Na budynek mogą oddziaływać również drgania od źródeł zewnętrznych (przenoszone na budynek przez grunt)

Ze względu na źródło pochodzenia można wyodrębnić następujące rodzaje hałasu i drgań w środowisku, tworzące klimat akustyczny:

• hałas przemysłowy;
• hałas komunikacyjny (drogowy, szynowy, lotniczy);
• hałas komunalny.

Klasyfikacja hałasu ze wzg. na jego natężenie i szkodliwość dla zdrowia

Hałas może powodować nie tylko uszkodzenie narządu słuchu, ale również działa na cały organizm ludzki. Objawia się to zmęczeniem, drażliwością, zaburzeniami orientacji, gorszą wydajnością pracy, trudnościami w skupieniu uwagi, podwyższonym ciśnieniem krwi, bólem i zawrotami głowy, czasowymi lub trwałymi uszkodzeniami słuchu, występowaniem szumów usznych. Stwierdzono, że pozasłuchowe działanie hałasu może prowadzić do rozwoju różnych poważnych chorób, jak np. choroby serca i układu krążenia, układu nerwowego, przemiany materii i innych.

Hałas słyszalny można podzielić w zależności od natężenia hałasu, na pięć grup charakteryzujących oddziaływanie hałasu na organizm, a tym samym jego szkodliwość dla zdrowi. Przyjmuje się, że hałas:

• poniżej 35 dB – nieszkodliwy dla zdrowia, może być drażniący lub przeszkadzać w pracy wymagającej skupienia;
• 35–70 dB – wpływa na zmęczenie układu nerwowego człowieka, poważnie utrudnia zrozumiałość mowy, zasypianie i wypoczynek;
• 70–85 dB – wpływa na znaczne zmniejszenie wydajności pracy, może być szkodliwy dla zdrowia i powodować uszkodzenie słuchu;
• 85–130 dB – powoduje liczne schorzenia organizmu ludzkiego, uniemożliwia zrozumiałość mowy nawet z odległości 50 cm;
• powyżej 130 dB – powoduje trwałe uszkodzenie słuchu, wywołują pobudzenie do drgań organów wewnętrznych człowieka powodując ich schorzenia.

Hałas – uregulowania prawne

Ochrona przed hałasem w budynkach

Ochrona przed hałasem i drganiami jest jednym z podstawowych wymagań zapisanych w prawie budowlanym.

Sposób spełnienia tego wymagania określają przepisy techniczno-budowle i właściwe w tym zakresie normy.

Informacje na ten temat można znaleźć w innych naszych artykułach:

Wykaz norm dotyczących ochrony przed hałasem

Wymagania w zakresie ochrony przed hałasem w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych

Wymagania w zakresie ochrony przed hałasem w budynkach jednorodzinnych w zabudowie szeregowej i bliźniaczej

Wymagania w zakresie ochrony przed hałasem w budynkach jednorodzinnych wolnostojących

Wymagania w zakresie ochrony przed hałasem w budynkach zamieszkania zbiorowego

Wymagania w zakresie ochrony przed hałasem w budynkach użyteczności publicznej

Klasy akustyczne budynków mieszkalnych

Ochrona przed hałasem komunikacyjnym i przemysłowym

Ochrona przed hałasem, którego źródłem jest komunikacja i przemysł reguluje Ustawa Prawo ochrony środowiska i wydane na jej podstawie przepisy wykonawcze.

Warunki tam zawarte powinny być uwzględniane zarówno przy wydawaniu indywidualnych decyzji administracyjnych, stanowiących podstawę korzystania ze środowiska – np. decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu, jak i w procesie tworzenia aktów prawa miejscowego – np. planów zagospodarowania przestrzennego.
Ocena klimatu akustycznego środowiska jest obowiązkowa dla aglomeracji o liczbie mieszkańców większej niż 100 tysięcy oraz dla niektórych dróg, linii kolejowych i lotnisk.

Ochrona przed hałasem w środowisku pracy uregulowana jest

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne.
• Rozporządzeniem Ministra Rodziny, pracy i Polityki Społecznej w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy