Ewidencja gruntów i budynków

Nowelizacja ustawy prawo geodezyjne i kartograficzne z 2020 r. wprowadziła szereg zmian w tym również w zakresie ewidencji gruntów i budynków. Cyfryzacja administracji publicznej pozwala na wyeliminowanie powielanych baz danych. Z założenia dane gromadzić ma organ merytorycznie odpowiedzialny i udostępniać je innym organom jeżeli jest taka potrzeba.
 

Informacje zawarte w ewidencja gruntów i budynków

Ewidencja gruntów i budynków obejmuje informacje dotyczące:

1. gruntów – ich położenia, granic, powierzchni, rodzajów użytków gruntowych oraz ich klas bonitacyjnych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, jeżeli zostały założone dla nieruchomości, w skład której wchodzą grunty;
2. budynków – ich położenia, przeznaczenia, funkcji użytkowych i ogólnych danych technicznych;
3. lokali – ich położenia, funkcji użytkowych oraz powierzchni użytkowej.
4. właścicieli nieruchomości, a w przypadku:
   1. nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego – oprócz właścicieli inne podmioty, w których władaniu lub gospodarowaniu, w rozumieniu przepisów o gospodarowaniu nieruchomościami Skarbu Państwa, znajdują się te nieruchomości,
   2. gruntów, dla których ze względu na brak księgi wieczystej, zbioru dokumentów albo innych dokumentów nie można ustalić ich właścicieli – osoby lub inne podmioty, które władają tymi gruntami na zasadach samoistnego posiadania;
5. miejsce pobytu stałego lub adres siedziby podmiotów, o których mowa powyżej.

Grunty rolne i leśne obejmuje się gleboznawczą klasyfikacją gruntów, przeprowadzaną w sposób jednolity dla całego kraju, na podstawie urzędowej tabeli klas gruntów.

Ewidencję gruntów i budynków, w części dotyczącej lasów, prowadzi się z uwzględnieniem przepisów o lasach.
 

Ewidencję gruntów i budynków oraz gleboznawczą klasyfikację gruntów prowadzą starostowie.
 

Zmiana danych objętych ewidencją gruntów i budynków oraz obowiązek informacyjny

Podmioty – właściciele, o których mowa w pkt. 4 powyżej, zgłaszają właściwemu staroście zmiany danych objętych ewidencją gruntów i budynków, w terminie 30 dni, licząc od dnia powstania tych zmian.

Obowiązek ten nie dotyczy zmian danych objętych ewidencją gruntów i budynków, wynikających z aktów normatywnych, prawomocnych orzeczeń sądowych, decyzji administracyjnych, aktów notarialnych, materiałów zasobu, wpisów w innych rejestrach publicznych oraz dokumentacji architektoniczno-budowlanej przechowywanej przez organy administracji architektoniczno-budowlanej.
 

Sądy przekazują właściwemu staroście:

1. odpisy prawomocnych orzeczeń sądu, a w przypadkach dotyczących europejskiego poświadczenia spadkowego – odpisy orzeczeń sądu, w sprawach o:
   • własność nieruchomości lub jej części, w szczególności dotyczących:
     • stwierdzenia nabycia prawa własności do nieruchomości przez zasiedzenie,
     • nabycia praw do spadku,
     • działu spadku,
     • zniesienia współwłasności,
     • podziału majątku wspólnego,
     • potwierdzenia nabycia prawa własności w wyniku uwłaszczenia,
   • wydanie nieruchomości lub jej części,
   • rozgraniczenie nieruchomości;
2. zawiadomienia o nowych wpisach w działach I i II księgi wieczystej.
    

Notariusze przekazują właściwemu staroście:

• odpisy aktów notarialnych, które w swojej treści zawierają przeniesienie, zmianę, zrzeczenie się albo ustanowienie praw do nieruchomości, które podlegają ujawnieniu w ewidencji gruntów i budynków, bądź obejmują czynności przenoszące własność nieruchomości lub prawo użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej;
• odpisy aktów poświadczenia dziedziczenia oraz odpisy europejskich poświadczeń spadkowych.
   

Organy administracji publicznej przekazują właściwemu staroście:

1. odpisy ostatecznych decyzji administracyjnych, wraz z załącznikami oraz innymi dokumentami stanowiącymi integralną ich część, w sprawie o:
   • nabyciu, zmianie lub utracie prawa własności do nieruchomości, a w odniesieniu do nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego także o nabyciu, zmianie lub utracie prawa użytkowania wieczystego, trwałego zarządu lub innej formy władania tą nieruchomością,
   • podziale nieruchomości,
   • scaleniu i podziale nieruchomości,
   • scaleniu gruntów,
   • wymianie gruntów,
   • rozgraniczeniu nieruchomości,
   • zatwierdzeniu gleboznawczej klasyfikacji gruntu,
   • ustaleniu linii brzegu,
   • pozwoleniu na użytkowanie budynku, drogi lub linii kolejowej,
   • rozbiórce budynku,
   • zmianie sposobu użytkowania gruntu,
2. odpisy: zgłoszeń dotyczących zmiany sposobu użytkowania budynku lub jego części, o których mowa w art. 71 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, do których właściwy organ nie wniósł sprzeciwu;
3. zawiadomienia o zmianach danych, zawartych w zbiorze danych osobowych Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych, dotyczących osób fizycznych ujawnianych w ewidencji gruntów i budynków jako właściciele lub władający nieruchomościami.
    

Dokumenty, o których mowa powyżej przekazuje się w terminie 14 dni od dnia, w którym te dokumenty wywołują skutki prawne.
 

Starosta niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania dokumentów, wpisuje dane z nich wynikające do ewidencji gruntów i budynków oraz do rejestru cen i wartości nieruchomości w zakresie wynikającym z tej ewidencji lub rejestru.
 

Operat ewidencyjny – informacja o gruntach i budynkach

Informacje o gruntach i budynkach zawiera operat ewidencyjny, który składa się z:

1. bazy danych - ewidencji gruntów i budynków (katastru nieruchomości) - prowadzone za pomocą systemu teleinformatycznego zapewniającego w szczególności:
   1. odpowiednio zabezpieczone przechowywanie danych i ich aktualizację,
   2. udostępnianie oraz wspólne korzystanie z danych na zasadach określonych w przepisach o infrastrukturze informacji przestrzennej,
   3. wizualizację danych w formie rejestrów, kartotek i wykazów oraz mapy ewidencyjnej, a także udostępnianie zainteresowanym wypisów z tych rejestrów, kartotek i wykazów oraz wyrysów z mapy ewidencyjnej;
2. zbioru dokumentów uzasadniających wpisy do bazy danych.

Informacje zawarte w operacie ewidencyjnym są jawne.

Informacje zawarte w ewidencji gruntów i budynków podlegają aktualizacji:

1. z urzędu, jeżeli zmiany tych informacji wynikają z:
   1. przepisów prawa,
   2. dokumentów,
   3. materiałów zasobu,
   4. wykrycia błędnych informacji;
2. na wniosek właścicieli lub władających gruntami na zasadach samoistnego posiadania.
    
3.  

Kto prowadzi ewidencję gruntów i budynków?

Starosta udostępnia informacje zawarte w operacie ewidencyjnym w formie:

1. wypisów z rejestrów, kartotek i wykazów tego operatu;
2. wyrysów z mapy ewidencyjnej;
3. kopii dokumentów uzasadniających wpisy do bazy danych operatu ewidencyjnego;
4. plików komputerowych sformatowanych zgodnie z obowiązującym standardem wymiany danych ewidencyjnych;
5. usług, o których mowa w art. 9 ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej.
    

Starosta udostępnia dane ewidencji gruntów i budynków zawierające dane podmiotów oraz wydaje wypisy z operatu ewidencyjnego, zawierające takie dane, na żądanie:

1. właścicieli oraz osób i jednostek organizacyjnych władających gruntami, budynkami lub lokalami, których dotyczy udostępniany zbiór danych lub wypis;
2. organów administracji publicznej albo podmiotów niebędących organami administracji publicznej, realizujących, na skutek powierzenia lub zlecenia przez organ administracji publicznej, zadania publiczne związane z gruntami, budynkami lub lokalami, których dotyczy udostępniany zbiór danych lub wypis;
3. operatorów:
   1. sieci, w rozumieniu ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych,
   2. systemu przesyłowego, systemu dystrybucyjnego oraz systemu połączonego, w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne;
4. innych podmiotów niż wymienione w pkt 1–3, które mają interes prawny w tym zakresie.
    

Modernizacja ewidencji gruntów i budynków

Starosta może zarządzić przeprowadzenie modernizacji ewidencji gruntów i budynków na obszarze poszczególnych obrębów ewidencyjnych.

Starosta podaje do publicznej wiadomości informację o rozpoczęciu prac geodezyjnych oraz informuje o trybie postępowania związanego z modernizacją ewidencji gruntów i budynków.

Informacje, o których mowa powyżej, podlegają wywieszeniu na okres 14 dni na tablicy ogłoszeń w siedzibie starostwa powiatowego.

Projekt operatu opisowo-kartograficznego podlega, na okres 15 dni roboczych, wyłożeniu do wglądu osób fizycznych, osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, w siedzibie starostwa powiatowego.
 

Starosta informuje o terminie i miejscu wyłożenia, o którym mowa powyżej, poprzez wywieszenie tej informacji na tablicy ogłoszeń w siedzibie starostwa powiatowego i właściwego urzędu gminy, na co najmniej 14 dni przed dniem wyłożenia, oraz ogłoszenia jej w prasie o zasięgu krajowym.

Każdy, czyjego interesu prawnego dotyczą dane ujawnione w projekcie operatu opisowo-kartograficznego, może w okresie wyłożenia projektu do wglądu zgłaszać uwagi do tych danych.
 

Upoważniony pracownik starostwa powiatowego, posiadający uprawnienia, przy udziale przedstawiciela wykonawcy prac geodezyjnych związanych z modernizacją ewidencji gruntów i budynków, w terminie 15 dni roboczych od upływu terminu wyłożenia do wglądu projektu operatu opisowo-kartograficznego, rozstrzyga o przyjęciu lub odrzuceniu uwag zgłoszonych do tego projektu, po czym informuje zgłaszającego uwagi o sposobie rozpatrzenia uwag oraz sporządza wzmiankę o treści zgłoszonych uwag i sposobie ich rozpatrzenia w protokole.
 

Po upływie terminu dane objęte modernizacją, zawarte w projekcie operatu opisowo-kartograficznego stają się danymi ewidencji gruntów i budynków i podlegają ujawnieniu w bazie danych ewidencji gruntów i budynków. Informację o tym starosta ogłasza w dzienniku urzędowym województwa oraz w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej starostwa.

Każdy, czyjego interesu prawnego dotyczą dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków ujawnione w operacie opisowo-kartograficznym, może w terminie 30 dni od dnia ogłoszenia w dzienniku urzędowym województwa informacji zgłaszać zarzuty do tych danych.

O uwzględnieniu lub odrzuceniu zarzutów starosta rozstrzyga w drodze decyzji.

Do czasu ostatecznego zakończenia postępowania w stosunku do gruntów, budynków lub lokali, których dotyczą zarzuty, dane ujawnione w operacie opisowo-kartograficznym nie są wiążące.

Zarzuty zgłoszone po terminie traktuje się jak wnioski o zmianę danych objętych ewidencją gruntów i budynków.
 

ustawa prawo geodezyjne i kartograficzne – art. 20 -24a

AKTUALIZACJA; lipiec 2023